อาลี ปรียากร
1.
ผ่านครึ่งเทอมแรกของชีวิตนิสิตปริญญาตรี กับการผ่านวิชาประติมากรรมไปแบบเกือบตก
ที่ว่าเกือบตก เพราะการเรียนวิชาประติมากรรมในช่วงครึ่งเทอมแรกนั้นเรียนปั้นอยู่ 2 แบบ คือ ประติมากรรมแบบนูนต่ำ และประติมากรรมแบบนูนสูง โดยปั้นดินเหนียวตามจากต้นแบบหุ่นนิ่ง (still life) ที่อาจารย์ผู้สอนตระเตรียมไว้ให้
หลังจากอาจารย์ตรวจงานที่ให้ปั้นตามแบบประติมากรรมนูนสูง ‘วีนัส’ เทพีแห่งเทพปกรณัมโรมัน ซึ่งเป็นงานสุดท้ายก่อนสอบมิดเทอม เกณฑ์การให้คะแนนเน้นจากโครงสร้างสัดส่วนที่ถูกต้อง โดยเฉพาะบริเวณใบหน้า ซึ่งผมไม่ผ่านเกณฑ์ครั้งนั้น และต้องไปแก้ส่งใหม่ปลายเทอม
“อาจารย์ให้ไปดูงานแล้วถ่ายรูปประติมากรรมลอยตัวมาทำรายงานว่ะ” อาจารย์ผู้สอนฝากเพื่อนมาบอกทุกคน โดยรายงานเล่มนั้นต้องส่งในอีก 2 วัน ทำให้ต้องรีบไปหอประติมากรรมต้นแบบ กรมศิลปากร
ในห้องแสดงงานประติมากรรมต้นแบบ ส่วนใหญ่เป็นงานประติมากรรมแบบลอยตัว มีผลงานประติมากรรมระดับ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี บางผลงานเป็นงานต้นแบบของอนุสาวรีย์จริง
“เออ กูได้ยินมาว่าอาจารย์เขาจะให้ปั้นลอยตัวจริงๆ ด้วยนะ” เพื่อนคนหนึ่งเอ่ยขึ้น
“จะให้ปั้นลอยตัวอะไรวะ ปั้นอนุสาวรีย์เหรอไง นูนสูงวีนัสกูยังไปไม่รอด” ผมถามกลับ
“อาจารย์จะให้้ปั้น portrait (ครึ่งตัว) เพื่อน” หลังจากคำพูดนั้นออกจากปากเพื่อน ก็ได้แต่คิดในใจ “กูไม่ผ่านวิชานี้แน่” เพราะช่วงครึ่งเทอมแรก งานที่ง่ายกว่าที่เห็นอยู่ในหอประติมากรรมนั้น ยังไม่ค่อยจะรอด
“พวกมึงเคยดูเรื่อง ห้องหุ่น กันป่ะ” เพื่อนเอ่ยถึงละครเรื่อง ห้องหุ่น ขณะเดินอยู่ในหอประติมากรรมต้นแบบ โดยในกลุ่มเพื่อนส่วนใหญ่ไม่มีใครเคยดู ห้องหุ่นเป็นละครชื่อดังของบริษัท กันตนา ที่เคยออกฉายทาง ช่อง 7 โดยทำมาแล้ว 3 ครั้ง ในปี พ.ศ. 2519, พ.ศ. 2532 และ พ.ศ. 2546
“กูเคยดู พูดแล้วยังขนลุก ในละครบอกว่า ถ้าปั้นใครขึ้นมา คนนั้นจะตาย” เมื่อหลายคนบอกไม่เคยดู เจ้าของคำถามเดิมจึงพูดขยายต่อ “เออ แต่ในละครมันหุ่นขี้ผึ้ง อาจารย์เราเขาให้หล่อด้วยปูนปลาสเตอร์”
ตอนที่เรียนวิชานี้ สาขาวิชาได้อาจารย์พิเศษมาใหม่ สอนวิชาประติมากรรมแบบที่รุ่นก่อนหน้าไม่เคยได้เรียน เป็นรุ่นแรกที่ได้ปั้นเทพีวีนัส และได้ปั้นมนุษย์จากต้นแบบจริงๆ คือเพื่อนที่อยู่ตรงข้ามกัน โดยในการปั้นจะเริ่มด้วยการปั้นจากดินเหนียวก่อน แล้วเมื่ออาจารย์ตรวจที่ปั้นจากดินผ่าน ต้องทำการหล่อเป็นรูปปั้นด้วยปูนปลาสเตอร์
2.
หลังจากได้ยินว่าผู้กำกับภาพยนตร์เรื่อง ห้องหุ่น กัลป์ กัลย์จาฤก อีกหนึ่งทายาทกันตนา ไม่เคยดูละครเรื่องห้องหุ่นทั้ง 3 ฉบับมาก่อน เมื่อภาพยนตร์เรื่องนี้เข้าโรง จึงตั้งใจจะไปดูการตีความจากบทประพันธ์โดยตรงของกัลป์ ยิ่งบอกว่าตั้งใจทำให้เป็นหนังร่วมสมัย ยิ่งน่าติดตาม
พลอย (รัตนรัตน์ เอื้อทวีกุล) เดินไปเดินมาในห้องเรียนวิชาประติมากรรม
เธอถามนักศึกษาที่เรียนอยู่ด้วยความกระตือรือร้น เกี่ยวกับที่มาของขี้ผึ้งที่เธอไปเจอมาจากศพของผู้ตาย เมื่อนักศึกษาทุกคนไม่รู้ที่มา จึงได้ไปถามอาจารย์สอนประติมากรรม
“อาจารย์พอจะรู้จักคนที่ทำป่ะคะ” พลอยถาม
“สมัยนี้เขาเลิกใช้กันหมดแล้ว เขาใช้ไฟเบอร์กันหมดแล้วล่ะ แต่ก็มีคนรุ่นเก่าที่ใช้แบบนี้อยู่ แล้วหนูอยากรู้ไปทำอะไร” อาจารย์สงสัย
“คือคนที่หนูรู้จักอะค่ะ เขาไปปั้นหุ่นมา แล้วพวกเขาตายหมดเลยค่ะอาจารย์” คำตอบของพลอยทำสีหน้าอาจารย์เปลี่ยน
“โบราณเชื่อว่า ไม่ควรปั้นหุ่นคนก่อนตาย สมัยก่อนถ้าอยากจะได้ใครมาอยู่ด้วย เขาจะปั้นคนคนนั้น” อาจารย์ตอบ และขยายความต่อ “มันเป็นเรื่องของไสยศาสตร์ แต่มันก็เป็นเรื่องเล่าโบราณๆ ธรรมดาอะนะ”
“แล้วหนูจะต้องทำยังไงอะคะ” พลอยถามอาจารย์ต่อ
อาจารย์ตอบทันที “อย่าให้หุ่นปั้นเสร็จ”
น้องสาวของนพ (อนันดา เอเวอริ่งแฮม) เสียชีวิต หลังจากที่น้องสาวของเขาจากไปได้ไม่นาน ทำให้เขามีสติไม่สมบูรณ์ดี และโยงเรื่องราวไปถึงการปั้นหุ่นขี้ผึ้งที่เขาและน้องสาวได้ไปสั่งทำไว้
และเมื่อพ่อของพลอยเสียชีวิต จากการสืบเรื่องน้องสาวทำให้นพรู้ดีว่าพ่อของพลอยก็เป็นอีกคนที่ไปสั่งปั้นหุ่นขี้ผึ้งไว้เช่นกัน และในภาพที่พ่อของพลอยถ่ายรูปคู่กับหุ่นตนเองที่ยังไม่เสร็จ เบื้องหลังของภาพนั้น ก็มีหุ่นของพลอยอยู่ด้วย นั่นทำให้พลอยจำต้องหาหุ่นนั้นให้เจอ และพยายามอย่าให้ปั้นเสร็จ
3.
ผ่านครึ่งเทอมหลังไปด้วยดี ผมผ่านการปั้นหุ่นลอยตัวรูปเพื่อนอย่างเฉียดฉิว และได้แก้รูปนูนสูงวีนัสส่งใหม่ทันเวลา
หลังอาจารย์ตรวจเสร็จ ห้องปั้นในภาคเรียนที่สองต้องใช้เรียนวิชาอื่นด้วย อาจารย์จึงให้ขนรูปปั้นลอยตัวที่หล่อเป็นปูนปลาสเตอร์เสร็จเรียบร้อยแล้วกลับบ้าน เพื่อนหลายคนไม่ได้ยกกลับไป เพราะมีภูมิลำเนาอยู่ไกลมหาวิทยาลัย
ส่วนคนที่บ้านไม่ไกลจากมหาวิทยาลัยมากนัก และสามารถยกกลับบ้านได้ ก็ต้องยกกลับ ผมก็เป็นหนึ่งในนั้น เพื่อนคนหนึ่งบินไปเรียนต่อต่างประเทศตอนภาคเรียนที่ 2 ก็ฝากให้ผมยกกลับไปด้วย
ยกกลับมาบ้าน ต้องเอามาตั้งอยู่นอกบ้าน เนื่องจากสถานที่ไม่อำนวย ตากลมตากฝนตะไคร่ขึ้นอยู่นาน เพื่อนคนเดิมก็ไม่ได้ถามถึงหุ่นนั้นแล้ว แต่ถามเรื่องพิพิธภัณฑ์มาดาม ทุสโซ กรุงเทพฯ นำรูปปั้นหุ่นขี้ผึ้ง สตีเวน เจอร์ราด มาตั้งโชว์
แล้วถามต่อว่า “เจอร์ราดไม่เห็นตายเลย”
***********************************************
(หมายเหตุ : ตีพิมพ์ครั้งแรกในคอลัมน์ เรื่องเล็กในหนังใหญ่ นิตยสาร Way ฉบับที่ 75)
Author
