“ประเทศของเรามีลักษณะพิเศษไม่เหมือนใครในโลก”
มีหนังมินิซีรีส์เรื่องหนึ่งซึ่งเชื่อว่าคนบ้านเรามิได้ดู เรื่อง Mussolini: The Untold Story เป็นหนังทีวีปี 1985 ความยาว 7 ชั่วโมง
จอร์จ ซี สก็อต รับบท เบนิโต มุสโสลินี, ลี แกรนต์ เป็นภรรยาชื่อ ราเชล, แมรี มาสตรานโตนิโอ เป็นลูกสาวคนโตชื่อ เอดดา, แกเบรียล ไบน์ เป็นลูกชายคนถัดมาชื่อ วิตตอริโอ, โรเบิร์ต ดาวนีย์ จูเนียร์ เป็นลูกชายคนถัดมาชื่อ บรูโน และ ราอูล จูลเลีย รับบท ซิอาโน สามีของ แมรี นักแสดง 4 คนหลังนี้ยังหน้าละอ่อนมากทุกๆ คน
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง โรเบิร์ต ดาวนีย์ จูเนียร์ หน้าใสปิ๊งมาก เป็นหนุ่มใหม่ๆ เลย แฟนไอออนแมนวันนี้เห็นแล้วจะหลง ราอูล จูเลีย เวลานั้นก็มีใบหน้านุ่มนวลมากเป็นพระเอกหนังได้สบายๆ ผิดกับวันนี้ที่รับบทร้ายกาจทุกที
หนังเปิดเรื่องได้ไม่กี่นาที มุสโสลินีส่งกองกำลังส่วนตัวที่เรียกว่าแบล็คเชิร์ตอุ้มนักการเมืองฝ่ายตรงข้ามหายไป หลังจากนั้นอีกไม่กี่นาที เมื่อนักข่าวต่างประเทศเข้าสัมภาษณ์เขาส่วนตัวและถามคำถามอันไม่น่าถาม เขาจับนักข่าวสตรีนั้นขึงพืดแล้วข่มขืนบนโต๊ะทำงานนั้นเอง
หนังเพิ่มเติมด้วยว่าเขามีหญิงอื่นที่มิใช่ภรรยาซ่อนไว้ เท่าที่เห็นในหนังและมีบันทึกชื่อเอาไว้อย่างน้อยก็ 2 คน เวอร์จิเนีย แมดเสน รับบท คลาเร็ตต้า ผู้หญิงสาวสวยคนหนึ่งของเขา
ในหนัง มุสโสลินีปราศรัยต่อหน้าฝูงชนนับหมื่นแสนหลายครั้งเรื่องความยิ่งใหญ่ของโรม และ จูเลียส ซีซาร์ อิตาลีเป็นอิตาลีวันนี้เพราะบรรพบุรุษ
มีดราม่าเรื่องข้อสอบนักเรียนมาให้สนุกกันอีกแล้ว เรื่องเด่นคือประเทศไทยเจริญรุ่งเรืองทุกวันนี้เพราะอะไร แล้วเฉลยว่าเพราะบรรพบุรุษ ที่จริงความสงสัยของเด็กรุ่นใหม่น่าจะเริ่มตั้งแต่เจริญตรงไหน แต่เพราะเป็นข้อสอบเด็กประถม 1 จึงอาจจะยังไม่มีคำถามนี้ เรื่องจึงข้ามไปที่ตัวเลือกได้เลยว่ามีอะไรให้เลือกบ้าง
ซึ่งเป็นไปตามคาด ท่องจำให้ถูกต้องแล้วตอบตามคำเฉลยเป็นใช้ได้
จะว่าไปนี่มิใช่ดราม่า ดราม่าควรแปลว่าละคร แต่ที่เราเห็นนี้มิใช่ละคร มันเป็นความจริงอันน่าละอายที่เราสร้างระบบการศึกษาแบบนี้มากระทำกับลูกหลานของเราได้นานหลายสิบปีโดยไม่ยอมเปลี่ยนแปลง ประเด็นมิใช่อยู่ที่ข้อสอบเฉลยว่าอย่างไร แต่อยู่ที่ ‘ความไม่มีโอกาส’ จะแสดงความคิดอื่นๆ เท่านั้นเอง
ควบคู่มากับดราม่าเรื่องข้อสอบ มีตารางเปรียบเทียบเด็กต่างประเทศกับเด็กบ้านเราตั้งแต่ชั้นอนุบาล ประถม มัธยม และมหาวิทยาลัย ประมาณว่าเด็กต่างประเทศได้ทำอะไรสารพัดตามวัย ในขณะที่เด็กบ้านเรามีคำเดียวคือ ‘เรียนพิเศษ’
ถ้าเรียนพิเศษหรือกวดวิชาตั้งแต่เตรียมอนุบาลคือ 2 ขวบครึ่งถึงมัธยม 6 คืออายุ 18 ปี มันให้ผลลัพธ์ที่ดีมาก ป่านนี้เรากลายเป็นมหาอำนาจไปแล้ว แต่นี่มิใช่ นอกจากเรามิได้เป็นมหาอำนาจเรายังนั่งดูจีน ญี่ปุ่น เกาหลี ไต้หวัน และสิงคโปร์ ทุกคนที่เราเคยล้อเลียนสินค้าของเขาแซงหน้าเราไปหมดแล้ว
มินิซีรีส์ชีวิตของมุสโสลินีเล่าเรื่องครอบครัวของเขามากพอๆ กับบทบาททางการเมืองของเขา เล่าเรื่องภรรยา ลูกๆ เขยและสะใภ้ รวมทั้งเมียเก็บ เป็นครอบครัวที่อบอุ่นและเบนิโตเป็นคุณพ่อที่ใช้ได้เลย หนังอาจจะกล่อมเกลาคนดูได้เป็นช่วงๆ ว่าเขามีอารมณ์ขันและเป็นคุณพ่อแสนดี แต่อย่าลืมว่าเขาเป็นต้นเหตุของการเอาคนอิตาลีที่ไม่เห็นด้วยกับเขาเข้าคุกและสังหารคนไปมากมาย
ครอบครัวอิตาเลียนมีภาพของความรักกันและเป็นปึกแผ่นเสมอ หนังเรื่องนี้ก็ฉายภาพนั้น แม้ว่าจะไม่มีลูกคนไหนเลย รวมทั้งเขยและสะใภ้ อีกทั้งภรรยาของเขาเองที่เห็นด้วยกับการดำเนินงานทางการเมืองของพ่อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการตามก้นฮิตเลอร์ทั้งที่อิตาลีไม่มีแสนยานุภาพทางทหารที่มากพอ แต่ก็ไม่มีใครขัดใจเขามากไปกว่าการพูดเตือนแล้วปล่อยพ่อทำเหมือนเดิมต่อไป บางคนให้การสนับสนุนแม้ปากจะว่าไม่เห็นด้วย เพราะครอบครัวต้องมาก่อน
โรเบิร์ต ดาวนีย์ จูเนียร์ ในบท บรูโน มุสโสลินี เป็นลูกชายคนโปรด เขาไม่ทันแสดงความคิดเห็นทางการเมืองอะไรมากนักก็เครื่องบินตกตายไปเสียก่อน เป็นภรรยาและลูกหลานที่เหลืออยู่ได้เห็นจุดจบของเบนิโต
มีฉากหนึ่งที่เมื่อนำมาดูใหม่จะสะทกสะท้อนใจได้ง่ายๆ คือเมื่อบรรดาคณะรัฐมนตรีของเบนิโตโหวตคืนอำนาจให้พระมหากษัตริย์ แล้วตั้งรัฐบาลใหม่แทนที่รัฐบาลของเบนิโตซึ่งกำลังพ่ายแพ้หมดรูปในทุกสมรภูมิ เป็นสาเหตุให้เบนิโตต้องลี้ภัยไปอาศัยอยู่กับฮิตเลอร์ที่มิวนิค และตกเป็นตัวประกันของฮิตเลอร์นับแต่นั้น แล้วเยอรมนีก็ครอบครองอิตาลีได้ในที่สุด
เล่าเรื่องนี้ให้ฟังเพื่อชี้ให้เห็นว่าครอบครัวเป็นเรื่องสำคัญ และสำคัญอยู่เหนือการเมือง การศึกษา หรืออุดมการณ์
ในบ้านเมืองหรือวัฒนธรรมที่ครอบครัวเป็นสถาบันที่เข้มแข็ง แม้ว่าคนรุ่นใหม่จะเห็นต่างอย่างไรก็ฝ่าวงล้อมหัวหน้าครอบครัวหรือผู้สูงอายุออกไปได้ยาก ไม่ว่าจะเป็นครอบครัวชนชั้นสูงหรือชนชั้นล่างก็ไม่ต่างกันในกรณีนี้ แม้จะเห็นหัวหน้าครอบครัวเดินทางผิดทนโท่ สมาชิกทุกคนก็ยังพร้อมใจกันปัดเรื่องเข้าใต้พรมแล้วฝันหวานว่าอะไรๆ จะผ่านไปได้เพราะพ่อเป็นคนเก่ง
ในขณะที่คนส่วนใหญ่รู้จุดจบของฮิตเลอร์ แต่หลายคนไม่รู้ตอนจบของ เบนิโต มุสโสลินี หนังชุดนี้ทำได้น่ากลัวมาก
Author
