ภาพ: ฌ ยลมน
ราวสองปีที่ผ่านมา ชาร์โคลในขนมปัง ยาสีฟัน ครีมล้างหน้า ยาสระผม กระทั่งในน้ำผลไม้หรือสมูทตี้ ดูจะกลายเป็น ‘ซิกเนเจอร์’ ของความสุขภาพดีไปแล้ว
หากเอาเข้าจริง…นอกจาก ‘ความดำ’ ที่ให้ความรู้สึกไม่น่ากิน และความไม่น่ากินมักลิงค์ไปสู่คำว่า ‘สุขภาพดี’ สรรพคุณของชาร์โคลมีไว้เพื่อการใดบ้าง
Activated charcoal ผงถ่านกัมมันต์หรือถ่านชาร์โคล ถูกโฆษณาในวงการอาหารสุขภาพในฐานะเป็นตัวดูดซับสารพิษ (detoxifying) ที่ ฮิลารี พอลแลค (Hilary Pollack) คอลัมนิสต์แห่ง MUNCHIES เว็บไซต์ที่สนใจเรื่องอาหารและวัฒนธรรมเปรียบไว้ว่า
ในยุคของเธอ ชาร์โคลคือยาที่เอาไว้ล้างท้องเวลาน้องชายเผลอกินน้ำยาล้างห้องน้ำหรือยาแก้ปวดเกินขนาด
ไม่เกินจริงไปกว่านั้น ทิม คอลฟิลด์ (Tim Caulfield) หัวหน้าทีมวิจัยด้านกฎหมายสุขภาพแห่งมหาวิทยาลัยอัลเบอร์ตา (University of Alberta) ประเทศแคนาดา ผู้เขียนหนังสือ Is Gwyneth Paltrow Wrong About Everything? หนังสือที่ตั้งคำถามกับ กวินเน็ธ พัลโทรว์ นักแสดงที่เป็นไอคอนของคนรักสุขภาพ ใช้ทวิตเตอร์บอกเล่าวิธีกินและออกกำลังกายของเธอ โดยที่มีผู้ติดตามราว 2.87 ล้านคน หนังสือเล่มนี้ของคอลฟิลด์เป็นที่รู้จักในแวดวงอาหารว่า เป็นไปเพื่อลบล้างความเชื่อเรื่องการรักสุขภาพสุดโต่ง
เขาอธิบายว่า ชาร์โคลมีคุณสมบัติป้องกันการดูดซับสารพิษจริง หากก็มีประโยคทัดทานว่า…
“แม้ธุรกิจอาหารสุขภาพจะเฟื่องขึ้นมาก แต่ก็ยังไม่มีข้อมูลในเชิงวิทยาศาสตร์พิสูจน์ว่าการ ‘ดีท็อกซ์’ จะมีผลต่อสุขภาพดีอย่างเป็นรูปธรรมอย่างไร เพราะอวัยวะภายในของเรามันทำหน้าที่นั้นอย่างเพียงพอต่อสมดุลในร่างกายอยู่แล้ว
“เหมือนเวลาที่คุณฉี่น่ะ นั่นมันก็คือการดีท็อกซ์อย่างหนึ่ง ซึ่งฟรีและก็ไม่เสียเวลาเลยด้วย” คอลฟิลด์ให้สัมภาษณ์ผ่านอีเมลแก่เว็บไซต์ MUNCHIES
เว้นการแดกดันว่าเราควรดีท็อกซ์หรือไม่ แล้วกลับไปดูสรรพคุณของผงถ่านกัมมันต์หรือถ่านชาร์โคลในเชิงวิทยาศาสตร์กันบ้าง
เป็นข้อเท็จจริงที่ผงถ่านกัมมันต์มีคุณสมบัติป้องกันการดูดซับสารพิษในร่างกาย แต่ไม่ได้หมายความว่า ทุกสารเคมีในร่างกาย จะต้องถูกชาร์โคลป้องกันไม่ให้ร่างกายดูดซึม หรือถูกชาร์โคลผลักออกไป และบางครั้งอาจกลายเป็นสั่งร่างกายไม่ให้ดูดซึมสารอาหารที่มีประโยชน์ไปเลยก็ได้
คอลฟิลด์อธิบายเพิ่มเติมว่า ชาร์โคลมีคุณสมบัติทางการแพทย์ ที่จะถูกใช้เพื่อป้องกันไม่ให้ร่างกายดูดซับสารเคมีเฉพาะอย่าง และไม่ใช่ว่าร่างกายจะต้องดีท็อกซ์อยู่บ่อยครั้ง
และการรับชาร์โคลเข้าร่างกายมากเกินไป อาจมีผลข้างเคียงให้อาเจียน ท้องเสีย หรือไม่เช่นนั้นก็อาจทำให้ท้องผูกได้
อ้างอิงข้อมูลจาก: munchies.vice.com