ปี 2004 ธนบัตรชุด ‘สร้างชาติ’ ภาพกลุ่มสตรีจากรัฐอัลเบอร์ตา ปรากฏอยู่บนพื้นที่เล็กๆ ของธนบัตรสีแดงมูลค่า 50 ดอลลาร์แคนาดา ‘The Famous Five’ คือกลุ่มผู้เรียกร้องสถานะบุคคลให้กับผู้หญิงในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ทว่าปี 2011 รูปนี้ถูกแทนที่ด้วยรูปเรือตัดน้ำแข็ง
นักประวัติศาสตร์หญิง เมอร์นา ฟอร์สเตอร์ พยายามสร้างการรณรงค์ให้ทางการแคนาดานำภาพสตรีมาใช้บนธนบัตรผ่าน change.org เธอให้เหตุผลว่า แม้ด้านหลังของธนบัตร 100 ดอลลาร์ จะมีรูปนักวิทยาศาสตร์หญิงกำลังส่องกล้องจุลทรรศน์ แต่นั่นก็ไม่ใช่จุดเด่น ไม่มีใครรู้ว่าผู้หญิงคนนั้นเป็นใคร มีชื่อหรือไม่ และเป็นชาวแคนาดาหรือเปล่า
ปัจจุบันธนบัตรของแคนาดาเป็นรูปนายกรัฐมนตรี ซึ่งแน่นอนว่า ทุกคนเป็นผู้ชาย เช่น เซอร์วิลเฟรด ลอริเยร์ บนธบัตรสีฟ้า 5 ดอลลาร์ เซอร์จอห์น เอ. แมคโดนัลด์ บนธนบัตรสีม่วง 10 ดอลลาร์ วิลเลียม ลียง แมคเคนซี คิง บนธนบัตรสีแดง 50 ดอลลาร์ และ เซอร์โรเบิร์ต บอร์เดน บนธนบัตรสีน้ำตาล 100 ดอลลาร์ โดยทั้งหมดมีสตรีเพียงคนเดียวคือ พระราชินีอลิซาเบ็ธที่ 2 บนธนบัตรมูลค่า 20 ดอลลาร์ นอกจากนี้ยังเคยมีการออกแบบธนบัตรอุทิศให้กับทหาร หรือแม้แต่สัตว์ เพื่อเป็นชุดพิเศษ ทว่ายังไม่มีสตรีสามัญชนคนไหนปรากฏเป็นใบหน้าหลักบนธนบัตรของแคนาดา
ในวันสตรีสากล 8 มีนาคม ที่ผ่านมา จัสติน ทรูโด นายกรัฐมนตรีแคนาดา และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง บิล มอร์โน ได้ร่วมกันประกาศโครงการพิมพ์ธนบัตรฉบับใหม่ โดยให้มีรูปหลักของธนบัตรเป็นผู้หญิง ซึ่ง เมอร์นา ฟอร์สเตอร์ กล่าวว่า นี่คือความสำเร็จ นับเป็นก้าวสำคัญในประเด็นความเท่าเทียมทางเพศ เพื่อให้แคนาดามีความก้าวหน้าทัดเทียมประเทศอย่างสวีเดน และออสเตรเลีย
ธนาคารแห่งชาติแคนาดา (The Bank of Canada) ได้เริ่มโครงการสรรหารายชื่อของสตรีเพื่อนำมาเป็นภาพบนธนบัตรชุดใหม่ โดยแคนดิเดตจะต้องเป็นชาวแคนาดาโดยกำเนิดหรือถือสัญชาติแคนาดา นับเฉพาะบุคคลจริงที่ไม่ใช่ตัวละครในวรรณกรรม และต้องเสียชีวิตก่อน 15 เมษายน 1991 หรือก่อน 25 ปีที่แล้ว สตรีที่ถูกคัดเลือกมาจะต้องมีความโดดเด่นในฐานะผู้นำ มีชื่อเสียง เป็นผู้ประสบความสำเร็จในสาขาต่างๆ หรืออุทิศชีวิตและผลงานเพื่อประเทศและชาวแคนาดา
การเสนอรายชื่อแบบเปิดได้เริ่มขึ้นแล้ว และจะปิดรับภายใน 15 เมษายนนี้ เมื่อมีผู้เข้าไปเสนอชื่อที่ตนต้องการที่เว็บไซต์ของธนาคารแห่งชาติ ทางเว็บไซต์จะนำแคนดิเดตคนนั้นไปติดแฮชแท็ก #bankNOTEable เพื่อเผยแพร่ต่อ โดยรายชื่อทั้งหมดจะถูกพิจารณาโดยคณะกรรมการที่ประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญสาขาต่างๆ เช่น นักวิชาการ กลุ่มนักคิด และผู้เชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรม ออกมาเป็น long-list จำนวน 10-12 รายชื่อ ซึ่งจะเผยแพร่ผ่านสื่อและเว็บไซต์ของธนาคารแห่งชาติแคนาดา จากนั้นจะถูกนำไปสำรวจความเห็นต่อสาธารณะ และคณะกรรมการจะนำผลที่ได้มาตัดเหลือ short-list จำนวน 3-5 รายชื่อ นำไปเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังเพื่อคัดเลือกผู้เหมาะสมที่สุดที่จะปรากฏใบหน้าอยู่บนธนบัตรใหม่
หลังประกาศผล จะเริ่มเข้าสู่ขั้นตอนการออกแบบรูปลักษณ์และวางระบบความปลอดภัยบนตัวธนบัตร โดยคาดว่าจะถูกนำมาใช้จริงในปี 2018 ตามคำกล่าวของนายกรัฐมนตรี กระบวนการนี้เป็นไปตามหลักการออกแบบธนบัตรแบบใหม่ ที่ให้ประชาชนชาวแคนาดาทุกคนเข้ามามีส่วนร่วม และนี่เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของใบหน้าแรกบนธนบัตรใหม่ คาดว่าในอนาคตจะมีการออกแบบธนบัตรในลักษณะนี้ออกมาอีก
ตัวอย่างของสตรีผู้มีความโดดเด่นน่าสนใจ เช่น
ลูซี มอด มอนต์โกเมอรี
นักเขียนจากยุคต้นศตวรรษที่ 19 เจ้าของนามปากกา L.M. Montgomery มีผลงานนิยาย 20 เรื่อง เรื่องสั้น 530 เรื่อง และบทกวีอีกกว่า 500 ชิ้น
ลอรา ซีคอร์ด
วีรสตรีจากสงครามในปี 1812 เดินเป็นระยะทาง 20 ไมล์จากเขตยึดของอเมริกาข้ามมายังแคนาดา เพื่อเตือนอังกฤษให้รู้ถึงการโจมตีจากฝ่ายอเมริกา จนปี 1913 แบรนด์ช็อกโกแลตดังในโตรอนโตตั้งชื่อว่า Laura Secord โดยมีสัญลักษณ์เป็นรูปของเธอ
วิโอลา เดสมอนด์
โรซา ปาร์ค เวอร์ชั่นแคนาเดียน นักธุรกิจหญิงจากโนวาสโคเทีย (Nova Scotia) ผู้ปฏิเสธการแบ่งที่นั่งเฉพาะคนขาวในโรงภาพยนตร์ กรณีนี้นำมาซึ่งการเคลื่อนไหวในประเด็นสิทธิมนุษยชนในแคนาดา
ชานาวดิธิต (Shanawdithit)
ชาว Beothuk จากนิวฟันด์แลนด์ ซึ่งคนส่วนใหญ่รับรู้เรื่องของ Beothuk จากปากคำของเธอ เผยแพร่ภาษาพื้นถิ่น และวาดภาพวิถีชีวิตและชะตากรรมที่เผ่าของเธอเผชิญ ชานาวดิธิตเสียชีวิตเพียงอายุ 20 กว่าเท่านั้น
เนลลี แมคคลัง
นักเคลื่อนไหวด้านการเมือง ผู้นำกลุ่มสิทธิสตรี ที่พยายามช่วยให้มานิโตบา เป็นรัฐแรกในแคนาดาที่ผู้หญิงมีสิทธิ์ลงคะแนนเลือกตั้ง และเป็นหนึ่งในกลุ่ม The Famous Five ที่ต่อสู้เรื่องสถานะทางกฎหมายของสตรี เพื่อให้คำว่า ‘person’ ครอบคลุมถึงผู้หญิง
อ้างอิงข้อมูลจาก: globalpost.com
bankofcanada.ca
cbc.ca
womenonbanknotes.ca
Author
