จากกรณี พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี มีข้อสั่งการผ่านมติ ครม. เมื่อวันที่ 17 สิงหาคม 2564 โดยมีข้อความในหน้า 53 วงเล็บ 6 ระบุว่า “การเร่งดำเนินการจัดหาชุดตรวจเชื้อโควิด-19 แบบแอนติเจน (Antigen Test Kit: ATK) ที่ผ่านการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) มีจำหน่ายในไทย มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล ได้รับการรับรองจากองค์การอนามัยโลก (WHO) รวมทั้งต้องมีความแม่นยำในการตรวจเพื่อนำสู่การรักษาที่ทันท่วงที และพร้อมจัดส่งให้ได้ภายในเวลาที่กำหนด”
ข้อสั่งการของนายกฯ ครั้งนี้เป็นที่น่าติดตามว่า อาจนำไปสู่การ ‘ล้มดีล’ การจัดซื้อชุดตรวจ ATK ยี่ห้อ LEPU จำนวน 8.5 ล้านชุด มูลค่า 600 ล้านบาท ที่บริษัท ออสท์แลนด์ แคปปิตอล จำกัด ชนะการประมูลด้วยการเสนอราคาต่ำสุด และเป็นไปตามเงื่อนไข TOR ที่สํานักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กำหนดว่า ต้องผ่านการรับรองจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และไม่มีการระบุว่าต้องผ่านการรับรองมาตรฐานจาก WHO
ขั้นตอนสำคัญที่ต้องพิจารณาต่อจากนี้คือ การลงนามในสัญญาการจัดซื้อจะเดินหน้าต่อไปอย่างไร และต้องขึ้นอยู่กับเงื่อนไขใด ระหว่างข้อสั่งการของนายกฯ กับหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้ใน TOR
จากปมขัดแย้งนี้ ทางชมรมแพทย์ชนบทได้ออกมาแสดงจุดยืนเห็นด้วยกับข้อสั่งการของนายกฯ เพื่อให้ได้ชุดตรวจ ATK ที่มีคุณภาพตามมาตรฐานสากล และสอดคล้องกับสถานการณ์โรคระบาดในปัจจุบัน
ทั้งนี้ เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม ชมรมแพทย์ชนบทได้ออกแถลงการณ์ฉบับที่ 4 เรื่อง ‘มติ ครม. 17 สิงหาคม 2564 ทางออกทางลงสำหรับการจัดซื้อ ATK เจ้าปัญหา’ โดย นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ ใจความบอกถึงข้อสรุปของปมกรณีบริษัท ออสท์แลนด์ แคปปิตอล จำกัด ที่ชนะการประมูลด้วยการเสนอราคาต่ำสุด ซึ่งสร้างความกังขาในมาตรฐานของชุดตรวจและความโปร่งใสในการประมูล
ชมรมแพทย์ชนบทตั้งข้อสังเกตว่า ข้อสั่งการของนายกฯ ในมติ ครม. มีความชัดเจนและสอดคล้องกับภาวะการแพร่ระบาดของโควิดในปัจจุบัน ซึ่งทำให้ยังสามารถระงับการจัดซื้อ ATK 8.5 ล้านชุดที่ยังอยู่ระหว่างการจัดทำสัญญา เพื่อให้เป็นไปตามมติ ครม.
ทางด้านองค์การเภสัชกรรม (อภ.) ในฐานะผู้ดำเนินการจัดซื้อชุดตรวจ ATK ยืนยันว่า กระบวนการดังกล่าวถูกต้องตามหลักเกณฑ์แล้ว โดย นพ.วิฑูรย์ ด่านวิบูลย์ ผู้อำนวยการ อภ. กล่าวในวันที่ 16 สิงหาคม ว่า จากการตรวจสอบผลิตภัณฑ์ของบริษัท ออสแลนด์ แคปปิตอล จำกัด ที่ชนะการเสนอราคานั้น มีคุณภาพตามมาตรฐานตามที่ อย. กำหนด และยังเห็นว่ากระบวนการจัดซื้อจัดจ้างเป็นไปอย่างโปร่งใส สอดคล้องกับกฎระเบียบของ สปสช. และโรงพยาบาลราชวิถี
ผู้อำนวยการ อภ. ย้ำด้วยว่า การจัดซื้อ ATK จำนวน 8.5 ล้านชุด เป็นไปตามหลัก TOR ที่ สปสช. กำหนด ซึ่งไม่ได้ระบุว่าต้องเป็นไปตามมาตรฐาน WHO
เช่นเดียวกับ นางศิรินุช ชีวันพิศาลนุกูล รองผู้อำนวยการ อภ. กล่าวว่า หาก สปสช. และโรงพยาบาลราชวิถีเห็นว่ามีบริษัทใดหรือยี่ห้อใดที่มีคุณสมบัติตรงความต้องการ ก็สามารถระบุเหตุผลและแจ้ง อภ. ให้ซื้อแบบวิธีเฉพาะเจาะจงได้ แต่ที่ผ่านมาทั้งสองหน่วยงานไม่ได้ระบุรายละเอียดดังกล่าว อภ. จึงดำเนินการจัดซื้อตามข้อบังคับองค์การเภสัชกรรม ว่าด้วยการพัสดุเพื่อการผลิตและจําหน่าย พ.ศ. 2561 ซึ่งมีหลักเกณฑ์วิธีซื้อโดยคัดเลือกในข้อ 11 และมีหลักเกณฑ์ซื้อแบบเฉพาะเจาะจงในข้อ 13
จากคำชี้แจงดังกล่าวเห็นได้ว่า มติ ครม.วันที่ 17 สิงหาคม และวิธีดำเนินการของ อภ. นั้นไม่ได้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน กล่าวคือ มติ ครม. มีคำสั่งให้เร่งหาชุดตรวจโควิดแบบ ATK ที่ได้รับการรับรองทั้ง อย. และ WHO ขณะที่ อภ. ระบุว่า เอกสารกำหนดขอบเขตและรายละเอียดของการจัดหาพัสดุ/งานจ้าง หรือ TOR ที่ สปสช. กำหนดนั้น ไม่ได้ระบุว่า ATK ต้องได้มาตรฐาน WHO
ปมขัดแย้งที่เกิดขึ้นนำไปสู่คำถามว่า หาก อภ. ยังเดินหน้าทำสัญญาต่อ ชมรมแพทย์ชนบท สปสช. และสังคมไทยจะทำอย่างไรต่อไป
ในประเด็นนี้ นพ.เกรียงศักดิ์ วัชรนุกูลเกียรติ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา ได้ให้ความเห็นกับ Dailynews ว่า สปสช. ถูกตัดแข้งตัดขาทางกฎหมาย ไม่ได้มีอำนาจในจัดซื้อ จึงทำอะไรไม่ได้มากกว่านี้ ขณะที่แพทย์ชนบทก็ต้องดำเนินการตามนั้น โดยอาจมีการตรวจคู่ขนานว่าชุดตรวจนั้นใช้ได้หรือไม่ หากไม่ได้ตามมาตรฐาน ก็ต้องหาผู้รับผิดชอบว่าปล่อยให้เกิดสิ่งเหล่านี้ได้อย่างไร
ปัจจุบันมีชุดตรวจ ATK สำหรับประชาชนทั่วไป (home use) ที่ได้รับอนุญาตผลิตและนำเข้าโดย อย. จำนวน 40 รายการ โดยสามารถตรวจสอบข้อมูลและอ่านรายละเอียดได้ที่ https://www.fda.moph.go.th/sites/Medical/SitePages/test_kit_covid19.aspx
อ้างอิง
- https://www.gpo.or.th/all/mediaCenterAndInformation/PressRelease
- จับตาปมขัดแย้งจัดซื้อ ATK ประชาชนจะกลายเป็นตัวประกันหรือไม่!!? | คุยเฉียบคม
- http://www.ratchakitcha.soc.go.th
Author
