ช่วงต้นปี ที่เข้าสู่ฤดูหนาวเต็มตัว หนึ่งในเครื่องนุ่งห่มยอดฮิตตอนนี้คือ “เสื้อแจ็กเก็ตดาวน์” คือเสื้อหนาวนิยมใช้ขนห่านเป็นวัตถุดิบ หรือไม่ก็ใช้ขนเป็ด
เสื้อดาวน์ทำขึ้นจากขนสัตว์นุ่มๆ ชิ้นเล็กๆ จำพวกขนนก แต่เสื้อแจ็กเก็ตดาวน์ถูกๆ ไม่ได้ใช้ขนประเภทนี้ทั้งหมด ทว่าจะหั่นซอยจากขนนก ขนห่าน หรือขนเป็ดชิ้นใหญ่ๆ เสื้อที่ใช้ขนประเภทนี้เมื่อใส่แล้วจะไม่อุ่นเท่าเสื้อดาวน์ประเภทที่ทำมาจากขนสัตว์ 100 เปอร์เซ็นต์ซึ่งมีราคาสูง ตัวเสื้อจะเป็นปุยๆ ฟูออกมา ช่วยขับอากาศหนาวออกจากตัวเสื้อ และนำความอบอุ่นเข้ามาแทนที่
เสื้อดาวน์ให้ความอบอุ่นมากกว่าเสื้อที่ทำจากเส้นใยสังเคราะห์ประมาณ 3 เท่าตัว นอกจากนี้ยังเบาสบายมากกว่า อีกทั้งยังฟูและกลับสภาพเดิมได้ด้วย หยิบออกมาใช้เมื่อไหร่ก็ฟูอุ่นเหมือนเดิมทุกครั้ง ผลิตภัณฑ์ดาวน์ดีๆ จะมีอายุการใช้งานที่นานมาก หลายคนจึงไม่ลังเลใจแต่อย่างใดเมื่อต้องจ่ายหนักเพื่อให้ได้มาซึ่งแจ็กเก็ตดาวน์ดีๆ สักตัว
แต่ของดี ก็ไม่ใช่ว่าจะดีเสมอไป …..
ถอนสด-ขนนุ่ม
กระบวนการ “ดาวน์” นั้นได้จาก “การถอนขนสด” เพราะเชื่อว่าจะเป็นขนที่ดีที่สุด ลองนึกภาพ คนงานที่ขังนกไว้และถอนขนมันด้วยมือ แต่ถ้าเปลี่ยนนกเป็นห่าน ก็จะเห็นภาพการถอนขนจากช่วงท้องน้อยของห่าน หรือบางทีก็เป็นขนจากช่วงหลัง ใต้ปีกและคอ แต่ที่นิยมและนุ่มที่สุดคือ ขนส่วนหน้าอก
และบ่อยครั้งก็จะมีเศษผิวหรือเนื้อของมันติดขนมาด้วย ทุกๆ ครั้ง ต้องแลกมาด้วยเสียงร้องอันเจ็บปวดและความพยายามบินหนีตลอดเวลา และหลังจากถูกถอนขนไปและขนใหม่งอกขึ้นมาภายใน 5 สัปดาห์ มันก็จะถูกถอนซ้ำอีก ราว 6 ครั้งต่อตัว
…..บางครั้งมันก็ถึงกับเสียชีวิตเพราะทนพิษบาดแผลไม่ไหว
ขนห่านจากส่วนต่างๆ จะถูกผสมกัน ทำราคาได้ถึงกิโลกรัมละ 1,200 บาท ซึ่งห่านตัวหนึ่งจะให้ขนราว 150 กรัม ซึ่งเท่ากับหมอนขนาดปกติ
ขน-ตับ ตัวเดียวกัน
ในกูเกิล เพียงแค่พิมพ์คำว่า down cruelty ลงไป ก็จะพบภาพอันน่าสงสารมากมาย ทั้งห่านไร้ขนและกำลังตาย
สำหรับคนทั่วไป “ดาวน์” ถือว่าเป็นการทรมานสัตว์ ที่น้อยกว่าอุตสาหกรรมการผลิตเนื้อสัตว์ แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่า ห่านจะไม่ถูกเลี้ยงอัดแน่นในฟาร์มอุตสาหกรรมอย่างหมูหรือวัว
ข่าวจาก Veterinary Practice News ระบุว่า ห่านของฟาร์มอุตสากรรมในฮังการี (ประเทศที่ เป็นแหล่งผลิตวัตถุดิบเสื้อดาวน์มากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก) จะถูกเลี้ยงรวมกันราว 20,000 ตัวในพื้นที่เล็กๆ ซึ่งห่านเหล่านี้ถูกเลี้ยงเพื่ออุตสาหกรรมผลิตเสื้อแจ็กเก็ตดาวน์และตับห่านหรือฟัวกราส์ สินค้าขึ้นชื่อของฮังการี และยังทำกันอย่างถูกกฎหมาย ทั้งๆ ที่ เกือบทุกประเทศในสหภาพยุโรป ได้ห้ามการเลี้ยงห่านเพื่อผลิตฟัวกราส์ไปแล้ว รวมถึงอิสราเอล แอฟริกาใต้ และในสหรัฐอเมริกา
นั่นหมายความว่าห่าน 1 ตัวจะถูกเลี้ยงเพื่อถอนขน ระหว่างนั้นก็ถูกขุนให้อ้วนพีเพื่อแลกมาซึ่งฟัวกราส์หรือตับห่านจานหรูในวาระสุดท้ายของชีวิต
แบรนด์ไหนใช้ขนสด
เสื้อดาวน์ส่วนใหญ่ไม่ได้ผลิตในสหรัฐอเมริกา แบรนด์ส่วนใหญ่ใช้บริการบริษัท Allied Feather & Down จากข้อมูลของ Four Paws กลุ่มต่อสู่เพื่อสิทธิสัตว์ในเยอรมัน ระบุว่า บริษัท Allied Feather & Down ใช้ขนห่านจากฮังการีมากที่สุด เนื่องจากขนห่านจากที่นี่ขึ้นชื่อว่าคุณภาพดีที่สุดในโลก เพราะขนอุยหรือขนใต้ปีกจะใหญ่กว่าห่านจากที่อื่นๆ ซึ่งทำให้อุ่นกว่า
หลายๆ บริษัทก็ใช้บริการ Allied Feather & Down เช่น North Face ซึ่งมีส่วนแบ่งการตลาดเสื้อผ้าประเภทเอาท์ดอร์ในสหรัฐสูงถึง 33.5 เปอร์เซ็นต์ ในปี 2012 (อ้างอิงข้อมูลจาก Sport one source) อันเป็นแบรนด์โปรดของเซเลบริตี้ด้านสังคมสงเคราะห์อย่าง แองเจลินา โจลี และ ประธานาธิบดี บารัค โอบามา
ตัวแทนของ North Face แถลงว่า บริษัทดำเนินการทั้งหมดบนมาตรฐาน “การดาวน์อย่างรับผิดชอบ (Responsible Down Standard) ” และเมื่อ Four Paws สอบถามไปยัง Allied Feather ก็ไม่มีการตอบรับใดๆ กลับมา
ด้าน Ikea หลังจาก ภาพการถอนขนสดถูกเผยแพร่ในรายการโทรทัศน์ 60 Minutes-esque Kalla Fakta ในสวีเดน ก็สั่งตรวจสอบทันที และพบว่าเฟอร์นิเจอร์หลายชิ้น Ikea ใช้บริการขนสด จึงยกเลิกการสั่งซื้อขนจากจีน ซึ่ง China Feather and Down Industrial Association อ้างว่าตัวแทนการผลิตนั้นโกหก และบอกว่าไม่ได้ใช้วิธีถอนขนสด
ตอนนี้ Ikea ไม่ได้ใช้ขนห่านเป็นวัตถุดิบการผลิตอีกต่อไป และเปลี่ยนไปใช้ขนสังเคราะห์เกือบทั้งหมด ซึ่งโดยตัวมันเองก็มีปัญหาที่แตกต่างออกไป และถ้าจำเป็นต้องใช้ขนห่าน ก็จะใช้จากห่านที่ตายแล้วซึ่งมีผู้ผลิตจำนวนน้อยกว่า
แบรนด์ Patagonia ก็ใช้บริการ Allied Feather เช่นเดียวกับ North Face ที่รับประกันว่า ขนต่างๆ นั้นไม่ได้มาจากการทรมานสัตว์ อย่างไรก็ตาม จากแรงกดดันจาก Four Paws ทำให้ Patagonia ส่งผู้บริหารไปยังฮังการีเพื่อตรวจสอบขั้นตอนการผลิต และเมื่อพวกเขาไม่เห็นกระบวนการการถอนขนสดกับตา พวกเขาจึงแสดงความโปร่งใสและแถลงสู่สาธารณะ
ในคอลเลคชั่น ultralight down ของฤดูใบไม้ผลิ ปี 2013 ของ Patagonia ระบุว่าใช้วัตถุดิบดาวน์ที่ “ตรวจสอบที่มาได้” ซึ่งรับประกันได้ว่าไม่ได้มาจากการถอนขนสดหรือห่านฟัวกราส์ และเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา Patagonia ก็ประกาศใช้ “ขนที่ตรวจสอบได้” 100 เปอร์เซ็นต์
แบรนด์ Westcomb ก็ใช้ขนห่านในการผลิต แต่ใช้บริการจากกลุ่ม Canadian Hutterite down ที่ติดป้าย Downmark® ซึ่งกระบวนการเลี้ยงห่านเป็นแบบทุ่งกว้างในทุ่งหญ้าแพร์รี่ และใช้แต่ขนห่านที่ตายแล้ว ซึ่งเจ้าหน้าที่ Four Paws ได้ไปตรวจสอบแล้วว่าจริง
แบรนด์อย่าง Ralph Lauren, Puffa, Armani และ Tommy Hilfiger ไม่มีปฏิกิริยาหลังผู้สื่อข่าวจาก dailymail สอบถามถึงวัตถุดิบการผลิต
ส่วน Benetton เผยเพียงแค่ว่าขนมาจากสัตว์ที่ตายแล้ว ด้านโฆษกของ Gap บอกว่า ไมได้ขนที่ถอนสด แต่ก็ไม่สามารถชี้แจงได้ว่า ขนห่านนั้นมาจากแหล่งเดียวกับการผลิตฟัวกราส์หรือไม่
หมายเหตุ : คำแนะนำ
– ถ้าต้องการซื้อแจ็คเก็ตดาวน์จริงๆ แนะนำให้ซื้อของมือสอง ไม่ต้องห่วงว่าความยืดหยุ่นจะน้อยลง เพราะอายุและความคงทนอยู่ยาวหลายปี
– ให้สังเกตเครื่องหมาย DOWNMARK® ส่วนใหญ่เป็นผู้ผลิตจากแคนาดาที่ไม่อนุญาตให้ถอนขนสด เลี้ยงห่านแบบฟาร์มเปิดและใช้แต่ขนจากสัตว์ตายแล้ว
………………………………………………………………….
ที่มา: salon.com,peta.org