4 มีนาคม 2492 จำลอง ดาวเรือง ถวิล อุดล ทองเปลว ชลภูมิ และ ทองอินทร์ ภูริพัฒน์ อดีตรัฐมนตรี สมาชิกขบวนการเสรีไทย และคนใกล้ชิดของนายปรีดี พนมยงค์ ถูกสังหาร ในระหว่างที่ตำรวจกำลังคุมตัวทั้ง 4 คน ไปยังสถานีตำรวจนครบาลบางเขนกลางดึก โดยตำรวจอ้างว่า อดีตรัฐมนตรีทั้ง 4 คนเสียชีวิตจากการโจมตีของโจรมลายูบริเวณใกล้กับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
การจับกุม 4 อดีตรัฐมนตรีเป็นผลสืบเนื่องจากกระบวนการกวาดล้างเครือข่ายของปรีดี หลังเหตุการณ์ ‘กบฏวังหลวง’ เมื่อวันที่ 27 กุมภาพันธ์ 2492 ที่จบลงด้วยความพ่ายแพ้จนนายปรีดีต้องหลบหนีออกนอกประเทศ รัฐบาลขณะนั้นจึงพยายามจับกุมเครือข่ายของนายปรีดีที่หลงเหลืออยู่ในไทย ทำให้อดีตรัฐมนตรีผู้ใกล้ชิดกับปรีดีทั้ง 4 คน ถูกจับกุม แม้จะไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนว่าพวกเขาเกี่ยวพันกับเหตุการณ์ดังกล่าวแต่อย่างใด
ในวันเดียวกัน พลตำรวจตรีหลวงพิชิตธุระการ รองผู้บัญชาการสอบสวนกลาง และผู้ทำหน้าที่สอบสวนพิเศษในคดีกบฏ พาตัวทั้ง 4 คน จากสถานีตำรวจที่แต่ละคนถูกจับกุมไปยังสถานีตำรวจนครบาลบางเขน แต่เมื่อไปถึงบริเวณถนนพหลโยธิน กิโลเมตรที่ 14-15 หลวงพิชิตธุระการกลับสั่งให้ทั้ง 4 คนลงจากรถ โดยอ้างว่า รถตำรวจคันข้างหน้าถูกยิง แต่ไม่มีใครยอมลงจากรถ
มีการเปิดเผยภายหลังว่า กลุ่มตำรวจที่ทำหน้าที่คุมตัวอดีตรัฐมนตรีทั้ง 4 คน ได้พูดคุยกันเองว่า กลุ่มผู้ต้องหาเป็นกบฏ ไม่ควรไว้ชีวิต ให้ ‘จัดการ’ เสีย ก่อนที่จะมีเสียงปืนดังขึ้นจากกลุ่มตำรวจเหล่านั้นหลายชุด จนเป็นเหตุให้ทั้ง 4 คน เสียชีวิต เหตุการณ์ไม่ชอบมาพากลนี้กลายเป็นที่โจษจันทั้งสังคมไทยในขณะนั้น เพราะแม้ทางตำรวจจะอ้างว่า มีการซุ่มโจมตีของโจรมลายู แต่ในบรรดาตำรวจทั้ง 20 นายที่ทำหน้าที่ในปฏิบัติการนี้ กลับไม่มีใครบาดเจ็บหรือเสียชีวิตเลย
ในภายหลัง (ปี 2500) มีการรื้อฟื้นคดีดังกล่าวมาพิจารณาใหม่ ศาลตัดสินว่าบรรดาตำรวจที่อยู่ในเหตุการณ์อื้อฉาวครั้งนี้มีความผิด ได้แก่ พลตำรวจจัตวาผาด ตุงคะสมิต พลตำรวจจัตวาทม จิตรวิมล ร้อยตำรวจโทจำรัส ยิ้มละมัย ร้อยตำรวจโทธนู พุกใจดี และสิบตำรวจเอกแนบ นิ่มรัตน์ และตัดสินให้พลตำรวจจัตวาผาด พลตำรวจจัตวาทม และสิบตำรวจเอกแนบ ต้องโทษจำคุกตลอดชีวิต
อย่างไรก็ตาม ผู้บังคับบัญชาในปฏิบัติการดังกล่าวอย่างพล.ต.ต.หลวงพิชิตธุระการ เสียชีวิตไปก่อนจะมีการตัดสินคดี จึงไม่ได้รับการตัดสินความผิดใดๆ และทำให้สาเหตุเบื้องลึกเบื้องหลังของเหตุการณ์อุกอาจครั้งนี้ยังคงดำมืดมาจนถึงปัจจุบัน
อ้างอิง
ปฏิบัติการฆาตกรรมทางการเมือง: 4 อดีตรัฐมนตรีอีสาน
Author
