ช่วงใกล้เลือกตั้งมักจะเกิดปรากฏการณ์ย้ายขั้วการเมือง ที่ ส.ส. พรรคหนึ่งย้ายซบอีกพรรค ชนิดสลับฝั่งทางการเมืองไปเลย แม้สาเหตุที่ ส.ส. แต่ละคนตัดสินใจย้ายต้นสังกัดจะแตกต่างกันไปในแต่ละกรณี ทว่างานศึกษาชิ้นหนึ่งเสนอว่า ปัจจัยสำคัญที่มีส่วนในการทำให้นักการเมืองย้ายพรรคคือ อุดมการณ์ทางการเมืองของพรรค กล่าวคือ พรรคการเมืองที่มีชุดอุดมการณ์บางรูปแบบจะเพิ่มโอกาสในการย้ายพรรคของสมาชิกมากขึ้น
บทความวิจัยชื่อ Ideology and Party Switching: A Comparison of 12 West European Countries (2018) ของ เอลิซา โวลปิ (Elisa Volpi) แผนกการเมืองและสังคมศาสตร์ จาก European University Institute ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Parliamentary Affairs ของสำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด (Oxford University Press: OUP) ศึกษาพรรคการเมืองต่างๆ ใน 12 ชาติยุโรปตะวันตก ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1999 ถึง 2015 เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างการย้ายพรรคของ ส.ส. และอุดมการณ์ทางการเมืองของพรรค
โวลปิได้ข้อสรุปว่า ส.ส. สมาชิกพรรคมีโอกาสย้ายสังกัดได้ง่ายกว่าหากพรรคการเมืองมีชุดอุดมการณ์ดังต่อไปนี้
![](https://waymagazine.org/wp-content/uploads/2018/09/1-10-900x900.jpg)
1. เป็นพรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์สุดโต่ง
พรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์สุดโต่งมักล้มเหลวในการสร้างความเหนียวแน่นภายในองค์กร และไม่สามารถรักษาความกลมเกลียวของ ส.ส. ภายในพรรค
![](https://waymagazine.org/wp-content/uploads/2018/09/2-11-900x900.jpg)
2. เป็นพรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์แตกต่างจากพรรคอื่น
โวลปิอธิบายว่า ยิ่งพรรคการเมืองมีอุดมการณ์เหมือนกันมากเท่าไร โอกาสที่ ส.ส. จะย้ายพรรคเพราะอุดมการณ์ยิ่งมีน้อยลงเท่านั้น ดังนั้น หากมีพรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์แตกต่างอย่างโดดเด่นในสนามเลือกตั้ง ก็มีแนวโน้มที่ ส.ส. จะย้ายพรรคได้ง่ายขึ้น
![](https://waymagazine.org/wp-content/uploads/2018/09/3-9-900x900.jpg)
3. เป็นพรรคการเมืองที่มีความอำนาจนิยมเข้มข้น
พรรคที่มีความอำนาจนิยม มีแนวโน้มที่จะสนับสนุนให้เกิดกฎระเบียบควบคุม ส.ส. ในพรรคอย่างเข้มงวด ทว่าโวลปิเห็นว่า แนวทางที่เข้มงวดเหล่านี้จะยิ่งส่งผลให้เกิดการย้ายพรรคมากขึ้น
![](https://waymagazine.org/wp-content/uploads/2018/09/4-8-900x900.jpg)
4. เป็นพรรคการเมืองที่อุดมการณ์คลุมเครือ ไม่ซ้าย ไม่ขวา
ยิ่งพรรคการเมืองมีความไม่ชัดเจนว่า มีอุดมการณ์ทางการเมืองไปทาง ‘ขวา’ หรือ ‘ซ้าย’ มากเท่าไหร่ ก็จะมีโอกาสสูญเสีย ส.ส. ให้พรรคอื่นน้อยลงเท่านั้น อย่างไรก็ตาม โวลปิเห็นว่าข้อสรุปนี้เป็นสาเหตุให้ ส.ส. ย้ายพรรคน้อยกว่าข้อสรุปอื่น
![](https://waymagazine.org/wp-content/uploads/2018/09/5-8-900x900.jpg)
5. เป็นพรรคการเมืองที่มีอุดมการณ์ไม่มั่นคง เปลี่ยนไปเปลี่ยนมาเสมอ
หากข้อที่แล้วระบุว่า การมีอุดมการณ์แข็งตัวจะยิ่งส่งผลให้ ส.ส. ย้ายพรรคมากขึ้น ข้อสรุปนี้ก็ระบุว่า พรรคการเมืองที่เปลี่ยนอุดมการณ์บ่อยครั้ง หรือมีความ ‘โลเล’ จะทำให้ ส.ส. ย้ายพรรคมากขึ้น โวลปิเสนอข้อมูลว่า พรรคการเมืองประเภทนี้ก่อให้เกิดการย้ายพรรคโดยเฉลี่ยทุกๆ 2 ปี
โวลปิสรุปว่า พรรคการเมืองขนาดใหญ่หรือพรรคการเมืองฝ่ายรัฐบาล มักมีแนวโน้มที่ ส.ส. สมาชิก จะย้ายออกจากสังกัดน้อยกว่าพรรคอื่น ทั้งนี้ การย้ายพรรคที่เกิดขึ้นถี่และบ่อยครั้งในช่วงก่อนเลือกตั้ง อาจเป็นภาพสะท้อนของความล้มเหลวในการทำให้พรรคการเมืองกลายเป็นสถาบันทางการเมืองที่ตั้งมั่น
ดังนั้น โจทย์สำคัญของพรรคการเมืองต่างๆ ในการเลือกตั้งที่กำลังจะมาถึง คือการทำให้พรรคการเมืองมีความเป็นสถาบันมากขึ้น อนุญาตให้สมาชิกมีมุมมองที่หลากหลาย และลดการควบคุมกำกับการตีความทางอุดมการณ์ภายในพรรคลง เพื่อรักษาจำนวน ส.ส. ให้มากที่สุด
ปล. บทความชิ้นนี้ศึกษาปรากฏการณ์ย้ายพรรคผ่านปัจจัยเชิงอุดมการณ์เป็นหลัก จึงอาจขาดมุมมองที่พิจารณาปัจจัยอื่นๆ อย่าง ผลประโยชน์ เงิน หรือชื่อเสียง
ที่มา: