ผมนั้นได้ยินมานาน หรือกระทั่งได้เคยสมาทานเป็นหลักยึดไว้เองด้วยซ้ำว่า ‘ระหว่างทาง’ นั้นสำคัญไม่น้อยกว่า กระทั่งบางทีอาจเทียบเท่า ‘ปลายทาง’ ก็ว่าได้ บรรดานักปั่นทัวริ่งที่ผมรู้จัก รวมทั้งตัวผมเอง จะมากจะน้อยล้วนตกอยู่ใต้อำนาจวาทกรรมนี้
เรื่องและภาพ : กฤช เหลือลมัย
ผมมีน้องชายที่สนิทกันคนหนึ่ง เรารู้จักกันมาร่วม 4 ปีแล้วครับ
แรกที่ผมพบเขานั้น เขากำลังฝึกขึ้นซี่ลวดล้อจักรยานทัวริ่งในร้านรวงเล็กๆ แห่งหนึ่งกลางเมืองบางกอก ผมจำได้ว่าเห็นเขาหมุนๆ ไขๆ เล็งๆ ระหว่างขอบล้อ ดุม กับซี่ลวด ที่ตอนแรกก็ดูเหมือนหอยเม่นนั่นอยู่หลายวัน ในร้านโล่งๆ ที่มีที่ให้ผมนั่งจิบเบียร์กระป๋อง หรือทำกับข้าวมากินกันกับมิตรสหายมากหน้าหลายตา หลายรุ่นหลายวัย
แน่นอน ที่นั่นเป็นโลกใบใหม่ของผมในตอนนั้นเชียวแหละครับ
เวลาคงหมุนไปพร้อมๆ กับวงล้อจักรยานนับร้อยนับพันที่หมุนตัวเองออกไปจากร้านเล็กๆ แห่งนั้น ที่ปัจจุบันกลับเต็มไปด้วยข้าวของสารพันจิปาถะจนไม่มีที่ให้ผมนั่งจิบเบียร์ในร้านได้อีก น้องชายคนนั้นตอนนี้ก็แทบจะเป็นพ่อมดแห่งวงล้อที่เนรมิตผลิตนวัตกรรมและคิดค้นเทคนิคใหม่ๆ ให้นักปั่นทัวริ่งหลายต่อหลายรุ่นได้สนุกกับชีวิตกลางแจ้งและโลกกว้างอย่างเงียบๆ ในแบบของเขา
ความเปลี่ยนแปลงสถิตเป็นนิรันดร์อยู่กับทุกสิ่งอย่าง บางครั้งเราก็สังเกตเห็น กระทั่งรู้สึกรู้สา..สำหรับน้องชายคนนี้ จากที่เขาเคยแต่เฝ้าดูพวกเราออกทริปต่างจังหวัด บัดนี้เขาควบขี่อาชาคู่ใจไปกับเราในหลายครั้งครา บทสนทนาสั้นๆ ทำให้ผมรู้ว่า ด้วยสายงานของเขา ประกอบกับโอกาส และความประณีตใส่ใจ เขาทั้งได้สัมผัส และเป็นเจ้าของสุดยอดนวัตกรรมสองล้อแรงน่องที่นับว่าโลดทะยานอยู่ในแนวแถวหน้าของโลกปัจจุบันหลายต่อหลายคัน
รถเหล่านั้นเป็นของเขา…และในทางปฏิบัติก็เป็น ‘ของเขา’ เท่านั้นจริงๆ
“พี่เชื่อไหม พ่อแม่ผม แฟนผม ไม่มีใครเอาพวกมันไปขี่เลย” นวัตกรรมล้ำยุคเหล่านั้นจอดนิ่งสงบอยู่ในมุมของมัน เรื่องนี้ทำให้ผมสงสัยว่า ‘เส้นแบ่ง’ (ถ้าเป็นพวกนักนิยมจักรยานยี่ห้อ Bike Friday คงเรียกว่า custom?) ที่เคร่งครัดของนักปั่นทัวริ่ง เช่น ขนาดท่อเฟรม ความสูงของหลักอาน องศาของแฮนด์ บันได มือเบรก ฯลฯ สารพัดวิธีที่จะคิดคำนวณให้จักรยานคันหนึ่งเหมาะแก่คนคนหนึ่งอย่างแท้จริงนั้น ได้กีดกันความรู้สึกระหว่างมันกับ ‘คนอื่น’ หรือเรากับ ‘คันอื่น’ ไปมากน้อยเพียงใดกันหนอ…
“วันหนึ่งผมก็ไปได้ไอ้หน้าตาแบบนี้มาคันหนึ่ง” น้องชายชี้ไปที่รถล้อ 16 นิ้วเก่าๆ พับได้ หน้าตาประมาณว่าซื้อมือสองมาจากเซียงกงที่ไหนสักแห่ง “ผมซ่อมเสร็จเอาไปไว้ที่บ้าน พอกลับไปบ้านนี่รู้เลยว่า ทุกคนเอามันไปขี่ ไปซื้อของมั่ง หาเพื่อนมั่ง ผมเห็นเลยนะว่ามันถูกใช้งาน” ผมหลับตาเห็นภาพอะไรรางๆ ในสมอง นี่มันคล้ายๆ เรื่องที่ผมพบมาเลยแหละ ชั่วแต่ว่าคนละกรณีกัน กำลังปะติดปะต่อจิ๊กซอว์อยู่ดีๆ ก็ได้ยินเขาพูดต่อ
“ตอนนั้นผมวาบขึ้นมาเลยนะว่า เออ…ไอ้งานที่เราทำอยู่นี่ มันเป็นยังไงพี่ก็เห็นใช่ไหม แต่มันจะเอามาเชื่อมกับคนอื่นยังไงล่ะ หรือมันจะช่วยเชื่อมเรากับคนใกล้ๆ ตัวเราได้ยังไง” ทีนี้ผมก็เลยรู้ว่าไอ้รถเก่าที่เขาชี้เปรียบเทียบให้ดูเมื่อครู่ ก็เป็น “ผมซื้อมาเองแหละพี่ ว่าจะทำไปไว้อีกคัน เขาจะได้แบ่งๆ กันขี่ไง”
ผมนั้นได้ยินมานาน หรือกระทั่งได้เคยสมาทานเป็นหลักยึดไว้เองด้วยซ้ำว่า ‘ระหว่างทาง’ นั้นสำคัญไม่น้อยกว่า กระทั่งบางทีอาจเทียบเท่า ‘ปลายทาง’ ก็ว่าได้ บรรดานักปั่นทัวริ่งที่ผมรู้จัก รวมทั้งตัวผมเอง จะมากจะน้อยล้วนตกอยู่ใต้อำนาจวาทกรรมนี้ พูดอีกอย่างก็คือมีวาทกรรมนี้เป็นเครื่องหล่อเลี้ยงจิตใจ และบางครั้งก็เป็นข้ออ้างที่จะโอ้เอ้ ที่สุดๆ ก็เป็นข้อแก้ตัวยามที่ล่าช้ากว่าเพื่อนร่วมก๊วนเลยก็มี…มาถึงตอนนี้ ไม่ใช่ว่าอยู่ๆ ผมจะลุกขึ้นมาปฏิเสธสิ่งที่เคยยึดถือศรัทธาหรอกนะครับ มันก็แค่สงสัยว่า ที่ผ่านมานั้น เรา ‘เห็น’ อะไรระหว่างทางจริงๆ เหรอ หรือว่าก็แค่นึกๆ เอาเองทั้งนั้น
และที่ร้ายกว่านั้นคือ เราจงใจเห็นแค่สิ่งที่เราอยากเห็นเท่านั้นใช่หรือเปล่า…
พอนึกได้แบบนี้ โดยไม่ได้หมิ่นหยามผู้ใดนะครับ ผมหลับตาข้างหนึ่งเห็นภาพนักปั่นทัวริ่งเต็มยศปั่นออกเส้นทางสายชนบทแสนโรแมนติค พอหลับตาอีกข้างก็เห็นภาพน้องชายคนนี้นั่งลงเอาแปรงทองเหลืองปัดๆ สนิมตามข้อพับเฟรมรถเก่าที่เขาเพิ่งซื้อมาจากเซียงกง
แถมลืมตาขึ้นมาก็เห็นภาพนั้นจริงๆ ซะด้วย เขาขัดไปพลางก็บอกผมว่า “ตอนแรกว่าจะเอาไปทำสีใหม่ แต่ผมเปลี่ยนใจแล้วพี่ ขัดๆ แบบนี้ก็พอ มันจะได้ดูมีอายุของมัน แปลกนะพี่ อยู่ๆ ผมก็ทำใจชอบอะไรแบบนี้ได้แล้วว่ะ ถ้าเป็นเมื่อก่อนนี่ไม่ได้เลยนะ”
ทีนี้ผมก็เลยจำฉากอีกฉากได้ ตอนที่ผมเอารถโฟล์คตู้ ปี 1972 ไปปะผุทำสีใหม่เมื่อหลายปีก่อน ตอนนั้นน้องชายอารมณ์ดีเจ้าของอู่ถามผมว่า “พี่อยากทำสีใหม่จริงๆ เหรอ ผมว่าไอ้ที่มันดูเก่าๆ อย่างงี้ก็คลาสสิคดีนะพี่ มันเป็น trend ด้วยนะมีคนเล่นกันแยะเลยพี่รู้เปล่า” แต่ตอนนั้นผมคิดแต่จะทำสีสวยๆ เนี้ยบๆ เลยยืนยันให้เขาทำใหม่ไป
มาตอนนี้ยอมรับว่านอกจากเห็นตามน้องชายเจ้าของอู่คนนั้นแล้ว ยังเสียดายตังค์ค่าทำสีด้วยสิ (ฮา) ไม่น่าเลยที่ความรู้สึก (จะเรียกว่าอะไรดี?) นั้นดันมาช้าไป
ผมไม่รู้หรอกนะครับ ว่าตอนนี้ชีวิตของผมอยู่ระหว่างทางช่วงไหน…แต่ครั้นนึกถึงบรรดายานพาหนะที่พูดมาทั้งหมด สลับกับหน้าน้องชายคนนี้ หน้าเพื่อนๆ นักปั่นทัวริ่งอาวุโส กระทั่งหน้าตัวเอง ผมก็ให้สงสัยว่า เมื่อไหร่หนอที่ของสองสิ่งซึ่งมาเจอกันจะ ‘พอเหมาะพอดี’ แก่กัน? ในระหว่างทางที่เชื่อกันว่ายาวไกลนั้นเราต้องอาศัยอะไรอีก นอกจากความรู้ ประสบการณ์ ความเจ็บปวด การสังเกตและครุ่นคิด ปัญญาญาณ กระทั่งความรัก
หรือว่าไม่ใช่สักอย่างเดียว…ที่เราต้องการ มันแค่เพียง ‘เวลา’…
******************************
(หมายเหตุ : ตีพิมพ์ครั้งแรกในคอลัมน์ Two wheels many ways นิตยสาร Way ฉบับ 79)
Author
Author
