สำรวจต้นทุนการปลูกข้าว: ทำไมชาวนาจึงเป็นหนี้

รายงานวิจัยเรื่องภาวะหนี้สินกับการสูญเสียที่ดินของเกษตรกร กรณีศึกษากลุ่มองค์กรเกษตรกรบ้านคลองใหญ่ อำเภอหันคา จังหวัดชัยนาท รวบรวมข้อมูลปัญหาหนี้สินที่เชื่องโยงกับการสูญเสียที่ดินของเกษตรกร
ปริมาณผลผลิตที่ได้เฉลี่ยที่ไร่ละ 725 กิโลกรัม ข้าวที่ผลิตทั้งหมดจะแบ่งเป็น 2 ส่วน บริโภคเองและนำไปขาย ราคาข้าวที่ขายได้ในช่วงที่มีโครงการรับจำนำข้าว เฉลี่ยที่ 12,370 บาทต่อตัน ข้าวที่ขายในช่วงไม่มีโครงการรับจำนำ อยู่ที่ประมาณ 6,000-7,000 บาทต่อตัน
ชาวนามีรายได้เฉลี่ยต่อครอบครัว 210,139 บาทต่อปี หรือประมาณ 17,511 บาทต่อเดือน มีแหล่งที่มรายได้ 4 แหล่ง 1.ภาคการเกษตร 2.การรับจ้าง 3.ลูกหลานส่งให้ 4.เงินช่วยเหลือสงเคราะห์ของรัฐ รายได้ภาคเกษตรมีสัดส่วนร้อยละ 77 ของรายได้ทั้งหมด
ค่าใช้จ่ายในครอบครัวเฉลี่ย 123,309 บาทต่อปี เมื่อนำค่าใช้จ่ายในส่วนของต้นทุนการผลิตเฉลี่ย 110,396 บาทต่อปี มารวมด้วย ทำให้ครอบครัวชาวนามีค่าใช้จ่ายเฉลี่ย 233,706 บาทต่อปี
เมื่อนำตัวเลขรายได้เฉลี่ย 210,139 บาทต่อปี หักด้วยค่าใช้จ่าย 233,706 บาท พบว่า ชาวนามีรายได้สุทธิติดลบ 23,567 บาทต่อปี
ต้นทุนทำนาที่มีสัดส่วนสูงที่สุดคือค่าเช่าที่ดิน