เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2566 คณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเห็นชอบร่าง พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียม และนำเข้าสู่สภาผู้แทนราษฎรเพื่อพิจารณาในวันที่ 21 ธันวาคม 2566 โดยมีทั้งสิ้น 3 ร่าง ได้แก่ ร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม ฉบับกระทรวงยุติธรรม เสนอโดยคณะรัฐมนตรี ร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม ฉบับ สส. พรรคก้าวไกล และร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม ฉบับภาคประชาชน
ร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมทั้ง 3 ร่าง เป็นการแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เพื่อให้สิทธิแก่ทุกเพศเข้าถึงการสมรสได้ โดยร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม ฉบับภาคประชาชน มาจากการรวบรวมรายชื่อผู้มีสิทธิเลือกตั้งเกิน 10,000 ชื่อ ส่วนร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม ฉบับที่เสนอโดย สส. พรรคก้าวไกล ได้เสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 9 สิงหาคม 2566 โดยเป็นฉบับเดียวกันกับที่เคยเสนอในสภาชุดก่อนในปี 2562 และร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม ฉบับกระทรวงยุติธรรม ที่คณะรัฐมนตรีมีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 19 ธันวาคมที่ผ่านมา โดยเป็นหนึ่งในนโยบายที่ เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ได้แถลงต่อรัฐสภา
หากสภาผู้แทนราษฎรพิจารณาร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมทุกฉบับไปพร้อมกันและมีมติรับหลักการร่างทุกฉบับ จะส่งผลให้ตัวแทนภาคประชาชนได้โควตาเข้าไปเป็นกรรมาธิการพิจารณารายละเอียดด้วย
ร่างกฎหมายทั้ง 3 ฉบับ มีหลักการเดียวกันคือ การแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ที่เปลี่ยนนิยามจากการสมรสระหว่างชาย-หญิง มาเป็นการสมรสระหว่างบุคคล 2 คน แต่จะมีรายละเอียดบางประการที่แตกต่างออกไปในแต่ละฉบับ ดังนี้
การหมั้น
- ฉบับรัฐบาล ระบุว่า บุคคล 2 ฝ่าย เป็นผู้หมั้นและผู้รับหมั้น
- ฉบับก้าวไกล ระบุว่า บุคคล 2 ฝ่าย เป็นผู้หมั้นและผู้รับหมั้น
- ฉบับภาคประชาชน ระบุว่า ไม่มีการแก้ไขเนื่องจากเห็นว่าสามารถสมรสได้โดยไม่ต้องหมั้น
อายุการสมรส
- ฉบับรัฐบาล ระบุว่า 17 ปี
- ฉบับก้าวไกล ระบุว่า 18 ปี
- ฉบับภาคประชาชน ระบุว่า 18 ปี
การระบุเพศ
- ฉบับรัฐบาล ระบุว่า ระหว่างบุคคลทั้ง 2 ฝ่าย บุคคล 2 คน
- ฉบับก้าวไกล ระบุว่า ระหว่างบุคคลทั้ง 2 ฝ่าย บุคคล 2 คน
- ฉบับภาคประชาชน ระบุว่า ระหว่างบุคคล 2 คน
สถานะหลังจดทะเบียนสมรส
- ฉบับรัฐบาล ระบุว่า คู่สมรส
- ฉบับก้าวไกล ระบุว่า คู่สมรส
- ฉบับภาคประชาชน ระบุว่า คู่สมรส
บทเฉพาะกาล และการแก้ไขกฎหมายอื่นๆ
- ฉบับรัฐบาล ไม่มีบทเฉพาะกาล และการแก้ไขกฎหมายอื่นๆ
- ฉบับก้าวไกล ไม่มีบทเฉพาะกาล และการแก้ไขกฎหมายอื่นๆ
- ฉบับภาคประชาชน มีบทเฉพาะกาล และการแก้ไขกฎหมายอื่นๆ
ระยะเวลาบังคับใช้หลังประกาศในราชกิจจานุเบกษา
- ฉบับรัฐบาล ระบุว่า 120 วัน
- ฉบับก้าวไกล ระบุว่า 120 วัน
- ฉบับภาคประชาชน ระบุว่า 60 วัน
บทบัญญัติให้หน่วยงานเสนอแก้ไขกฎหมายอื่นๆ
- ฉบับรัฐบาล ระบุว่า 180 วัน
- ฉบับก้าวไกล ระบุว่า 180 วัน
- ฉบับภาคประชาชน ระบุเสนอในบทเฉพาะกาลให้ใช้ทันที
การแก้ไขกฎหมาย ป.พ.พ. เกี่ยวกับบิดา-มารดากับบุตร
- ฉบับรัฐบาล ไม่แก้ไข
- ฉบับก้าวไกล ไม่แก้ไข
- ฉบับภาคประชาชน เปลี่ยนจากบิดา-มารดา เป็นบุพการี
ผู้รักษาการตามร่าง พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียม
- ฉบับรัฐบาล นายกรัฐมนตรี
- ฉบับก้าวไกล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
- ฉบับภาคประชาชน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย
ที่มา:
- เทียบชัดๆ “กฎหมายสมรสเท่าเทียม” 3 ฉบับ ลุ้นผ่านสภา 21 ธ.ค.
- ลุ้น! ร่างกฎหมาย #สมรสเท่าเทียม เข้าสภา ส่งท้ายปี 66
