ตัดผมสั้นแล้วจะไม่มีอภิสิทธิ์?

เนื้อหาและความเห็นในบทความเป็นสิทธิเสรีภาพและทัศนะส่วนตัวของผู้เขียน โดยอาจไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับทัศนะและความเห็นของกองบรรณาธิการ

วิวาทะเรื่องกล้อนผมเด็กนักเรียนปี 2020 นี้ ดูเหมือนจะดุเดือดและกินเวลายาวนานมากกว่าทุกครั้ง ซึ่งเป็นเรื่องดี เถียงกันเยอะๆ เลย เผื่อมีความหวัง

เรื่องทรงผมและเครื่องแต่งกายนักเรียน รวมทั้งพิธีกรรมต่างๆ นานา เป็นเรื่องที่สมควรคุยกันให้มาก อย่าง ‘ผู้เจริญ’ ซึ่งเป็นคำที่ติดอยู่ในคำขวัญของโรงเรียนจำนวนมาก

เหตุผลทั้งสองฝ่ายพูดกันจนไม่รู้จะมีอะไรพูดอีกแล้ว

ฝ่ายหนึ่งว่าเป็นการฝึกเด็กๆ ให้อดทนต่อระเบียบ

ฝ่ายหนึ่งว่าผิดกฎหมาย ชัดดี

เรื่องเส้นผมนี้ ตัวเองเขียนตั้งแต่ครั้งเขียนบทความลงหนังสือพิมพ์ มติชนรายวัน ช่วงพุทธทศวรรษ 2530-40 เวลาผ่านมาเกือบ 30 ปี เราทะเลาะกันเรื่องเดิม นับว่าศิวิไลซ์จริงๆ

ผมถูกตีหน้าห้องเรียน 6 ครั้งเรื่องผมยาว ตอนนั้นอยู่ ม.ศ.3

นายประเสริฐเนี่ยนะ นักเรียนเก่งของทุกชั้นปี (ก็เกินไป สอบได้ที่ 2 ก็มี) เด็กดีของอาจารย์ทุกๆ คน (เขากระแนะกระแหน ไม่จริงหรอกครับ) ถูกตีหน้าห้องเรื่องผมยาว

ผมจำหน้าครูที่ตีได้ จำชื่อได้ด้วย เป็นครูสอนหนังสือที่เก่งคนหนึ่ง ปีนั้นน่าจะดำรงตำแหน่งฝ่ายปกครองด้วยหากจำไม่ผิด ท่านรู้จักผมดี ใครบ้างจะไม่รู้จัก (ว่าเข้านั่น)

“น้องประสิทธิ์ก็ด้วยหรือ” ท่านทัก อมยิ้ม

“เออ น้องประสิทธิ์นั่นแหละ” ผมคิดในใจ

จะว่าไปข้อเขียนเรื่องผมยาวนี่ คุณหมอประสิทธิ์ ผลิตผลการพิมพ์ เขียนขึ้นเพจแล้ว ขณะเขียนต้นฉบับนี้เขียนไปแล้ว 2 ตอน หัวข้อว่า ‘โควิด 49 และ โควิด 49/1’ น่าจะเป็นข้อเขียนสองชิ้นที่ดีที่สุดวันนี้ ใครพลาดลองกลับไปเสิร์ชดู พี่ประสิทธิ์เป็นนักอ่าน เขียนแต่ละเรื่องมีหลักฐานแบบนักวิทยาศาสตร์เสมอ

ผมจำได้ว่าวันนั้นอาจารย์ยิ้มน้อยๆ ทำท่าเหมือนไม่อยากตี แต่ระเบียบต้องเป็นระเบียบ เพื่อนๆ โดนตีผมก็ต้องโดนตี ละเว้นเพราะเป็นเด็กดีหรือเรียนเก่งนั้นมิได้

ป้าบ ป้าบ ป้าบ ป้าบ ป้าบ ป้าบ ตีแรงมาก สุดแขน

ความรู้สึกแรกคืออับอาย มิใช่พวกถูกตีจนชินนี่นา เพื่อนฝูงที่สนิทกันหลายคนเป็นพวกถูกตีจนชิน พวกนั้นยิ่งตียิ่งหัวเราะ หลายปีถัดมาผมจึงรู้ว่าเป็นปฏิกิริยา negative reinforcement การวางเงื่อนไขทางลบ ยิ่งตียิ่งทำ พวกคุณครูน่าจะได้เรียนกันครั้งเรียนครูนะครับ

แต่เชื่อได้ว่าอาจารย์ที่สอนเรื่องนี้สอนไม่รู้เรื่อง

นอกจากอับอายแล้วยังโกรธแค้น อับอายเพราะส่วนหนึ่งของตัวตนถูกทำร้าย หลายปีต่อมาจึงรู้ว่าฟรอยด์เรียกว่า ego (อีโก้) และบ้างเขียนว่าเป็น self (ตัวตน) ในเวลาต่อมา อีกหลายปีถัดมาจนกระทั่งเรียนจิตเวชศาสตร์แล้ว มีประสบการณ์ดูแลผู้ป่วยแล้ว จึงเข้าใจว่าอีโก้หรือตัวตนที่ถูกทำร้ายก่อพยาธิสภาพทางจิตอะไรบ้าง

มิน่า ป่วยกันทั้งประเทศ

ความโกรธแค้นน่าจะเกิดจากฮอร์โมน เขาเล่าว่าผมโกรธคนน้อยมาก พวกที่ทำให้โกรธได้นี่เลวๆ ทั้งนั้น ส่วนใหญ่นั่งอยู่ในห้องประชุม แต่วันที่ถูกตีนั้นโกรธทั้งที่อาจารย์ที่ตีก็เป็นครูที่ดี

แต่ว่าครูทำผิด พอๆ กับที่ผมทำผิด

บางที ตรงนี้คือประเด็น เราผิดทั้งคู่ เพราะอะไร เพราะระเบียบมันผิดก่อนตั้งแต่แรก ปีที่เกิดเหตุนั้นเป็น พ.ศ. 2510 กว่าๆ ก่อนเหตุการณ์ 6 ตุลาฯ ไม่นาน ก่อนการเผาวรรณคดีกลางสนามโรงเรียน แต่ไม่ก่อนเวลาที่ ธงชัย วินิจจะกูล และ สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ขึ้นเวที เวลานั้นผมเป็นฝ่ายขวา ครูรัก ก็ต้องฝ่ายขวาดิ

ระเบียบผิดๆ ใช้กันมาอีกหลายสิบปีโดยไม่แก้ไข สร้างทั้งอภิสิทธิ์และสร้างความทุกข์ยากให้แก่คนรุ่นแล้วรุ่นเล่าจนถึงวันนี้ นี่เป็นเรื่องเหลือเชื่อเกินจินตนาการจริงๆ นะครับ ไม่ขำหรือขนหัวลุกกันบ้างหรือ

ตัดผมสั้นแล้วจะไม่มีอภิสิทธิ์? ผมว่าตัวเองได้อภิสิทธิ์มากมายในจังหวัดทั้งที่เป็นแค่หมอ

มนุษย์สร้างระเบียบ ต่อให้ระเบียบนั้นสลักในหินแต่ถ้ามันผิด เป็นหน้าที่ของผู้มีปัญญาต้องแก้ไข หรือว่าเราไม่มีผู้มีปัญญาเลย ซึ่งเป็นเรื่องน่าแปลกใจมาก หรือว่าเราจะเป็นมนุษย์ยุคหินจริงๆ จึงบูชาหินสลักระเบียบข้อนี้ไว้อย่างมั่นคงเรื่อยมา

จะสู้กับแบบนี้ไปอีกห้าสิบปีก็ทำได้ แต่ความเสียหายต่อสติปัญญาของเด็กไทยรุ่นต่อรุ่นจะไม่จบ สังคมและประเทศชาติกำลังต้องการคนรุ่นใหม่

คนสูงอายุมีหน้าที่สร้างคนรุ่นใหม่ มิใช่มีหน้าที่ทำลาย เลิกเถอะครับ

Author

นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์
คุณหมอนักเขียนผู้มีความสนใจที่หลากหลาย ตั้งแต่ การ์ตูน หนังสือ ภาพยนตร์ สุขภาพกายและจิต การแพทย์ การศึกษา ฯลฯ นับเป็น Influencer ขวัญใจของเหล่าพ่อๆ แม่ๆ ด้วยการนำเสนอองค์ความรู้ใหม่ๆ ด้วยมุมมองที่สมจริง ไม่โรแมนติไซส์

Illustrator

ณขวัญ ศรีอรุโณทัย
อาร์ตไดเร็คเตอร์ผู้หนึ่ง ชอบอ่าน เขียน และเวียนกันเปิดเพลงฟัง

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ โดยการเข้าใช้งานเว็บไซต์นี้ถือว่าท่านได้อนุญาตให้เราใช้คุกกี้ตาม นโยบายความเป็นส่วนตัว

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
Manage Consent Preferences
  • Always Active

บันทึกการตั้งค่า