นับเป็นเรื่องน่าประหลาดใจ ที่การประชุมร่วมรัฐสภาเพื่อพิจารณาการแก้ไขรัฐธรรมนูญ 6 ญัตติ ตลอดทั้ง 2 วัน (23-24 กันยายน 2563) สิ้นสุดลงด้วยการตั้งคณะกรรมาธิการ (กมธ.) ศึกษาการแก้ไขรัฐธรรมนูญก่อนรับหลักการ ตามที่ สว. และ สส.พลังประชารัฐ เสนอ ทำให้กระบวนการร่างรัฐธรรมนูญถูกยื้อออกไป โดยที่พรรคการเมืองฝ่ายค้านปฏิเสธการร่วมสังฆกรรมกับคณะกรรมาธิการชุดนี้ ด้วยเหตุผลที่ว่าเป็นการ ‘หลอกต้มประชาชน’
สิ่งที่เกิดขึ้นถัดจากนี้ หากคิดในทางร้าย เส้นทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญอาจจะถูกคว่ำอย่างเป็นทางการในการประชุมรัฐสภาสมัยหน้า ซึ่งจะมีขึ้นในเดือนพฤศจิกายน 2563
อย่างไรก็ตาม ต้องยอมรับความจริงว่า โจทย์เก่าภายใต้สถานการณ์ใหม่ก็ได้เกิดขึ้นแล้ว แม้ว่าแรงกดดันจากประชาชนนอกสภามีทีท่าจะขึ้นกระแสสูง เนื่องจากรัฐสภาไม่สามารถดูดซับความไม่พอใจของประชาชนทั้งจากวิกฤติทางการเมืองและเศรษฐกิจที่ระเบิดขึ้นมาพร้อมกัน
แต่อีกด้าน เราอาจจะพอมองเห็นแง่มุมที่ยังมีความหวังว่า การแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อฝ่าวิกฤติของประเทศยังมีโอกาสเป็นไปได้
หากลองวางกรอบระยะเวลาในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ บนสมมุติฐานว่าจะมีการบรรจุวาระนี้เข้าสู่การพิจารณาในสมัยการประชุมหน้า หลังจากที่ กมธ.ศึกษาการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ที่เต็มไปด้วย สส.ฝ่ายรัฐบาลและวุฒิสมาชิก ได้ศึกษาแนวทางการแก้ไขรัฐธรรมนูญเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เราอาจเห็นเส้นทางของการแแก้ไขรัฐธรรมนูญที่ควรจะเป็นไปตามเงื่อนเวลา ดังนี้
ช่วงที่ 1 ระยะเวลาประมาณ 4 เดือน (พฤศจิกายน 2563 – กุมภาพันธ์ 2564)
1. กมธ.ศึกษาการแก้ไขรัฐธรรมนูญก่อนรับหลักการ 30 วัน
2. เปิดประชุมรัฐสภาเดือนพฤศจิกายน 2563
3. เสนอญัตติแก้ไขรัฐธรรมนูญ เข้าสู่ที่ประชุมร่วมรัฐสภาอีกครั้ง (6 ญัตติเดิม + 1 ร่างรัฐธรรมนูญของ ilaw) แต่หากพิจารณาไม่ทัน ต้องเลื่อนไปประชุมสมัยถัดไปคือ เดือนพฤษภาคม 2564
4. หากรับญัตติใดเข้าสู่ที่ประชุมร่วมรัฐสภาเพื่อลงมติวาระ 1 ขั้นรับหลักการ จากนั้นจะมีการตั้ง กมธ.วิสามัญพิจารณา (ใช้เวลาไม่เกิน 2 เดือน)
5. ลงมติวาระ 2 และ 3 (ใช้ระยะเวลาในการลงมติไม่เกิน 1-2 วัน)
- ต้องมีเสียงเห็นชอบเกินกึ่งหนึ่งของสมาชิกรัฐสภา
- ต้องมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจากพรรคการเมืองที่สมาชิกมิได้ดํารงตําแหน่งรัฐมนตรี ประธานสภาผู้แทนราษฎรหรือรองประธานสภาผู้แทนราษฎร เห็นชอบด้วยไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 ของทุกพรรคการเมืองรวมกัน
- วุฒิสภาเห็นชอบด้วยไม่น้อยกว่า 1 ใน 3
6. ทำประชามติ (2 เดือน)
ช่วงที่ 2 ใช้ระยะเวลาทั้งสิ้น 10 เดือน (มีนาคม – มกราคม 2565)
1. ตั้ง ส.ส.ร. (2 เดือน)
2. ร่างรัฐธรรมนูญ (4 เดือน)
3. เปิดรับฟังความคิดเห็น (2 เดือน)
4. ทำประชามติ ครั้งที่ 2 (2 เดือน)
Author
