ปฏิเสธความเป็นมนุษย์หวนคืนสู่วานร แต่ถ้าเราเป็น ‘วานร’ ในมุมมองของ ‘สมาคมสังเกตการณ์สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม’ (The Primate Observation Club) อยู่แล้ว ก็คงจะไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนแปลงอะไร การใช้ชีวิตประจำวันของเราดูจะไม่เป็นส่วนตัวอีกต่อไปเมื่อแทบทุกสถานที่เต็มไปด้วยกล้องวงจรปิดที่จับตามองทุกฝีก้าว และเราคงจะไม่รู้ตัวเลยถ้าหากคนที่กำลังจับตามองเราอยู่ไม่ให้ ‘กล้วย’ กับเรา
DO NOT FEED THE MONKEYS เกมที่จะทำให้คุณเป็นผู้เฝ้ามอง ‘ลิง’ ในแต่ละกรงที่อยู่ในแอพพลิเคชั่นบนคอมพิวเตอร์และคอยเก็บข้อมูลเพื่อนำไปตอบอีเมลให้กับทางสมาคมสังเกตการณ์สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม โดยการทำงานของเราทั้งหมดต้องถูกเก็บเป็นความลับ เรามีหน้าที่เพียงเก็บข้อมูลเหล่าลิงในกรงและคอยส่งข้อมูลให้กับสมาคมฯ เพื่อแลกกับเงินเล็กๆ น้อยๆ แต่ถ้ามันน่าเบื่อเกินไปเราก็สามารถให้อาหารบรรดาลิงที่อยู่ในกรงได้
ผู้คนที่ถูกเราจับตามองถูกทางสมาคมฯ ให้ความหมายว่าเป็นเพียง ‘ลิง’ ไม่ใช่มนุษย์ สมาคมฯ อาจจะต้องการลดทอนความเป็นมนุษย์ลงเพื่อให้เราสามารถวางตัวเป็นคนนอกได้ง่ายขึ้น และจะได้ไม่เผลอไปยุ่มย่ามกับลิงที่ทางสมาคมฯ อยากให้เราแค่จับตามองเท่านั้น แต่เราจะอดใจไหวจริงๆ เหรอ ในเมื่อเรื่องราวที่เกิดขึ้นตรงหน้ามันน่าสนใจกว่างานที่เราทำเอามากๆ และเรายังสามารถแอบมีปฏิสัมพันธ์กับลิงในกรงได้ด้วย ทางสมาคมฯ แทนการกระทำของเราว่าเป็นเพียงการให้อาหาร แต่ความจริงแล้วเรากำลังเล่นกับลิงในกรงต่างหาก เรื่องราวของลิงในหลายกรงก็ค่อนข้างน่าสนใจและทำประโยชน์ให้เราได้ ยังไงทางสมาคมฯ คงไม่มีเวลามานั่งสนใจเราที่แอบ ‘แหกกฎ’ หรอก
เพราะเมืองลิงค่อนข้างวุ่นวาย จึงต้องวางแผนให้ดี
วิธีการเล่นเกมนี้คืออาศัยเพียงการวางแผนที่ดี เราจำเป็นต้องคำนวณทั้งเงินและเวลาสำหรับทุกอย่างในชีวิตประจำวัน เพราะความเป็นอยู่ที่เรียกได้ว่ากระเบียดกระเสียร เราใช้เงินแทบจะวันต่อวัน แม้ว่าจะพยายามประหยัดแค่ไหน ถึงอาหารจะลดครึ่งราคาบ้าง แต่ก็ไม่เพียงพอกับความต้องการอยู่ดี บางครั้งเราก็พลาดตอนที่อาหารลดราคา เพราะมัวแต่ง่วนอยู่กับการเก็บข้อมูลลิงจนข้ามวัน แต่แค่นี้ก็เหมือนจะท้าทายไม่พอ เพราะเกมกำหนดให้เราต้องหาเงินมาซื้อกรงเพิ่มให้ครบตามโควตาที่กำหนด ถ้าหากไม่ทันก็จะถูกปรับแพ้ ไหนจะป้าเจ้าของอพาร์ตเมนต์ที่ขยันมาเก็บค่าเช่า ลุงบุรุษไปรษณีย์ที่ชอบมาส่งของทั้งของเราและไม่ใช่ของเรา คนที่พยายามเผยแพร่ศาสนาให้เรา ไปถึงเพื่อนบ้านที่ชอบมาขอเงิน ทั้งๆ ที่เราแทบจะไม่มีเงินด้วยซ้ำ
เราจึงต้องวางแผนให้ดีและมีสมาธิที่ดีมาก เพราะตัวเกมมักจะโยนสถานการณ์ปั่นป่วนคอยดึงความสนใจเราออกจากจอตลอดเวลา จนทำให้เราลืมไปได้ง่ายๆ เลยว่าเมื่อกี๊เราจะทำอะไร
งานประจำก็ต้องทำ ลิงก็ต้องดู
ถึงแม้ว่าเราจะได้รับสิทธิสุดพิเศษจากทางสมาคมฯ ในการสังเกตการณ์เหล่าลิง แต่เรายังต้องทำงานนอกอยู่ดี ซึ่งเราก็ไม่มีงานเป็นหลักแหล่งเท่าไหร่ โดยในแต่ละวันจะมีงานให้เลือก 3 อย่าง และต้องคำนวณเวลาให้ดี เพราะบางทีเราออกไปทำงานแล้วกลับมาดึก เราก็อาจจะพลาดอะไรที่ค่อนข้างสำคัญเกี่ยวกับลิงของเรา โดยเฉพาะกับกรงที่ทางสมาคมฯ ให้เราจับตาดูเป็นพิเศษ และถ้าเราสามารถส่งข้อมูลไปให้สมาคมฯ ได้ถูกต้องก็จะได้เงินรางวัลเล็กๆ น้อยๆ เป็นค่าตอบแทน (แต่มันก็แทบไม่พอค่าเช่าห้องด้วยซ้ำ)
กรงที่มีทั้งลิงและไม่ใช่ลิง
แต่ละกรงจะมีเรื่องราวของตัวเอง แต่ก็ไม่ใช่ทุกกรงที่จะมีลิง บางกรงอาจมีเพียงแค่ทิวทัศน์บางอย่างเล็กๆ น้อยๆ ให้เราเก็บข้อมูลส่งกลับทางสมาคมฯ ว่าเป็นที่ไหน บางกรงก็เหมือนจะมี ‘อะไรแปลกๆ’ ที่เหมือนจะเป็นกรงเดียวที่รู้ตัวว่ากำลังถูกเราจับตามองอยู่ แต่กรงส่วนใหญ่จะมีลิงให้เราได้เฝ้ามองและเก็บข้อมูลไปเรื่อยๆ ซึ่งก็ค่อนข้างน่าสนใจ เพราะบางกรงก็เป็นสถานการณ์สุดโต่งที่ยากจะเชื่อว่ามันสามารถเกิดขึ้นได้จริง แต่มันก็เกิดขึ้นจริงว่ามนุษย์นั้นสามารถท้องกับ ‘สิ่งนั้น’ ได้ด้วย
แต่ละกรงจะมีความจำเพาะและน่าสนใจของตัวเอง ลิงบางกรงดูจะหน้าตาคล้ายๆ กับผู้นำเผด็จการในอดีต อย่างบางกรงเองก็ดูเหมือนว่ากำลังรอความช่วยเหลือจากใครสักคน ถ้าหากเรารู้สึกเห็นใจหรืออยากทำให้มันแย่กว่าเดิมก็สามารถลองให้อาหารลิงกรงนี้ได้ และทดสอบดูว่ามันจะสามารถตอบแทนอะไรเราได้บ้าง การเฝ้ามองลิงที่กำลังดิ้นรนในกรงก็เป็นอะไรที่สนุกและจะสนุกยิ่งขึ้นไปอีกเมื่อเราลองส่งของอะไรไปให้มัน บางกรงก็เกี่ยวพันกับความเป็นความตายของมนุษยชาติ ผู้เฝ้ามองอย่างเราบางครั้งก็ดันกลายเป็นผู้กอบกู้มวลมนุษยชาติซะอย่างนั้น ทั้งๆ ที่เราก็แค่ให้ ‘กล้วย’ กับกรงนี้ด้วยความนึกสนุกเท่านั้นเอง
แล้วตอนนี้เรากำลังเป็น ‘ลิง’ อยู่รึเปล่า
การเล่นเกมนี้ทำให้กลับมาสงสัยว่า ตัวเราเองก็กำลังถูกใครจับตามองอยู่รึเปล่า ทุกการกระทำของเราอาจจะมีคนที่อยู่หลังหน้าจอกำลังนั่งกินมันฝรั่งทอดพร้อมจิบโซดา และคอยจดบันทึกข้อมูลของเรา หรือจริงๆ เราอาจถูกจับตามองอยู่แล้วผ่านแอพพลิเคชั่นบนโทรศัพท์ที่กำลังชาร์จอยู่บนโต๊ะ ไมโครโฟนและกล้องของเราอาจจะถูกแฮ็คไปแล้ว แต่เราไม่รู้ตัว ข้อมูลส่วนตัวของเรา บทสนทนาของเรา ภาพลับของเรา หรือแม้แต่รหัสผ่านธนาคารของเราก็อาจจะถูกเก็บข้อมูลไปแล้ว
ตอนที่คุณกำลังอ่านข้อความนี้อยู่ก็อาจจะมีคนมองคุณผ่านกล้องลับที่ถูกซ่อนไว้ในที่แขวนเสื้ออเนกประสงค์ หรือปลั๊กไฟที่สามารถหาซื้อได้บนแอพพลิเคชั่นซื้อขายออนไลน์ทั่วไป และคนที่มองอยู่ก็อาจจะไม่ใช่คนจากสมาคมสังเกตการณ์สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม แต่เป็นใครสักคนที่คงจะไม่หวังดีกับคุณสักเท่าไหร่ หรืออาจจะเป็นความหวังดีแบบผิดๆ ที่คิดว่าการจับตามองคุณเป็นเรื่องถูกต้องแล้ว แต่แน่นอนว่ามันไม่มีทางจะเป็นเรื่องที่ถูกต้อง
เพราะความเป็นส่วนตัวเป็นหนึ่งในสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานที่อยู่ในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ดังนั้นถ้าคุณสังเกตเห็นอะไรแปลกๆ หรือแสงไฟในห้อง ก็ลองเข้าไปสังเกตหรือทดสอบกับมันดู มันอาจจะไม่ใช่อุปกรณ์ทั่วไป แต่เป็นกล้องที่กำลังจับตาดูคุณอยู่ก็เป็นได้
