แคมเปญโฆษณาถุงยางอนามัยในรัฐคุชราต (Gujarat) อินเดีย ที่ใช้ป้ายโฆษณาพร้อมกับพรีเซนเตอร์เป็นภาพอดีตดาราภาพยนตร์เรท x เชื้อสายอินเดีย กลายมาเป็นชนวนวิวาทะและความขัดแย้งครั้งใหญ่ ระหว่างนักอนุรักษ์ ศาสนิกผู้เคร่งครัด และหนุ่มสาวยุคใหม่ เกี่ยวกับแนวทางการโฆษณาสินค้า การคุมกำเนิด ภาพยั่วยุทางเพศ และพฤติกรรมวัยรุ่นหนุ่มสาวของอินเดีย บางสำนักข่าวถึงกับบอกว่าเป็นดราม่าที่ทำให้ชาวภารตะ 1,400 ล้านทะเลาะทุ่มเถียงกันไปหมดแทบทั้งประเทศ
ซันนี ลีโอน (Sunny Leone) สาวอินเดียผู้ที่ปัจจุบันถือสัญชาติแคเนเดียน มีชื่อภาษาฮินดี การานจิต กอร์ (Karanjit Kaur) เป็นอดีตนักแสดงภาพยนตร์ปลุกใจเสือป่าแบบโจ่งแจ้ง และขณะนี้เป็นเซเลบที่ได้รับการกล่าวขวัญว่ามีตัวเลขค้นหาชื่อเธอผ่านกูเกิลมากสุดในอินเดีย โดยมิได้ตั้งใจ ได้ก่อชนวนขัดแย้งขนาดหนักระหว่างหลายฝ่ายในประเทศ และโดยเฉพาะในรัฐคุชราต
Manforce ถุงยางของ Mankind Pharma บริษัทผู้ผลิตและจำหน่ายคอนดอม ผู้จัดทำแคมเปญโฆษณาถูกกล่าวหาอย่างรุนแรงว่าจงใจอาศัยเทศกาลทางศาสนาฮินดู ‘นวราตรี’ ในรัฐคุชราตเพื่อส่งเสริมการขายสินค้าอันยั่วยุให้ผิดครรลองศีลธรรม บริษัทโดนถล่มแหลกลาญจากมวลมหาชนฮินดู หลังจากขึ้นป้ายโฆษณาขนาดใหญ่จำนวนมากในรัฐคุชราต ด้วยข้อความ “นวราตรีนี้ เล่นได้ แต่ต้องด้วยรัก” (This Navratri, play, but with love) ขณะที่ชนรุ่นใหม่จำนวนมากออกมาโต้ตอบว่าพวกคลั่งศาสนาช่างล้าหลังและไม่เท่าทันต่อยุคสมัย
รัฐคุชราต อยู่ทางตะวันตกของประเทศอินเดีย ติดกับประเทศปากีสถาน คุชราตเป็นแหล่งอุตสาหกรรมดั้งเดิม เคยได้ชื่อว่า ‘แมนเชสเตอร์ตะวันออก’ เป็นบ้านเกิดของ มหาตมะ คานธี เป็นรัฐที่ห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ประชากรกว่า 80 เปอร์เซ็นต์ ถือขนบมังสวิรัติ เมืองสำคัญสุรัตเป็นศูนย์กลางการเจียระไนเพชรระดับโลก ในช่วงหนึ่งเมื่อไม่นาน อาคารหลายแห่งทั่วเมืองถูกปูพรมด้วยป้ายบิลบอร์ดขนาดเด่นชัดพร้อมภาพของ ซันนี ลีโอน ก่อนหน้าเทศกาลสำคัญ
งานฉลองทางศาสนาฮินดู ‘เทศกาลนวราตรี’ ยาวเก้าวันเริ่มจาก 21 ถึง 29 กันยายน เป็นงานเฉลิมฉลอง ‘พระแม่ทุรคา’ หรือ ‘พระศรีมหาทุรคาเทวี’ (Durga) เทพซึ่งได้รับการยกย่องอย่างสูง และทั้งเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจและความบริสุทธิ์ และคุณค่าเช่นนี้นั่นเองคือต้นเหตุแห่งความอื้อฉาวที่จุดชนวนโดยบิลบอร์ดโฆษณาที่ใช้ภาพประกอบครึ่งตัวของ ซันนี ลีโอน แสดงท่าทีเชิญชวนแม้ในชุดที่ไม่ค่อยเปิดเผยยั่วยวนเท่าใดนัก ซึ่งปกติเป็นเทรดมาร์คของนักแสดงสาว
เลขาธิการสมาพันธ์หอการค้าอินเดีย ประวีณ ขัณธ์เทวัลย์ (Praveen Khandelwal) ขณะอารมณ์พลุ่งพล่านจนหนวดกระดิกยิกๆ ส่งจดหมายร้องเรียนถึงรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคุ้มครองผู้บริโภคแห่งอินเดีย มีข้อความสับแหลกโครงการรณรงค์โฆษณาถุงยางอนามัย Manforce ว่า “เป็นความพยายามแบบเด็กน้อยเพื่อผลักดันยอดขาย” และน่าจะเป็นต้นเหตุให้ “ระบบคุณค่าทางวัฒนธรรมของเราต้องเสี่ยงต่อความพินาศ”
จดหมายนั้นน่าจะมุ่งเล่นงาน ซันนี ลีโอน โดยตรง โดยกล่าวหาว่าดาราสาวเพิกเฉยต่อความหมายทางศาสนาของเทศกาลนวราตรี เนื่องจากเธอถูกบดบังด้วย “ความโลภกระสันต่อเงินก้อนโต” ซึ่งจนถึงขณะนี้อดีตดาราหนัง x ผู้นี้ซึ่งมีผู้ศรัทธาติดตามในเฟซบุ๊ค ทวิตเตอร์ และอินสตาแกรม รวมกันเกินกว่า 22 ล้าน ยังไม่ยอมออกแถลงการณ์ใดๆ ที่เกี่ยวข้อง หลังจากปลดระวางตนเองจากวงการอุตสาหกรรมภาพยนตร์สำหรับผู้ใหญ่ในสหรัฐอเมริกา เธอหันมาเขียนเรื่องสั้นและออกหนังสือสำหรับตลาดอินเดีย ทำรายการทีวีวาไรตี้ตลกขบขันเชิงสัปดี้สีประดนหรืออาจถึงขั้นอีโรติก รับงานแสดงแนวเบาสมอง ฯลฯ แล้วพุ่งขึ้นสู่ความนิยมแนวหน้าในอินเดียอย่างรวดเร็ว ทั้งที่ไม่ได้ถอดเสื้อผ้าอะไรมากมายนัก
แผนรณรงค์โฆษณาดังกล่าวยิ่งก่อความอื้อฉาวหนักข้อขึ้น เมื่อมีการเปิดเผยว่ายอดขายถุงยางอนามัยพุ่งพรวดพราดขึ้นระหว่างช่วงเทศกาล ทำให้ผู้คนฝ่ายอนุรักษนิยมของอินเดียพล่านหัวเสียกันอย่างหนัก ขณะที่สมาพันธ์หอการค้าเร่งกดดันให้ทางการหาทางใช้ ‘มาตรการที่เหมาะสม’ ต่อ Mankind Pharma รวมทั้ง ‘brand ambassador’ สาวผู้มีชื่อเสียงอื้อฉาวของบริษัท ซึ่งกำลังโลดแล่นอยู่อย่างเริงร่ากลางหัวใจบรรดาหนุ่มกลัดมันแห่งดินแดนภารตะจำนวนมหาศาล
“แม้ว่าจะไม่ได้ใช้คำว่าถุงยางในป้ายโฆษณานั้นเลย แต่เห็นได้ชัดว่าบริษัทฯตั้งใจประกอบสร้างบรรยากาศด้วยคำว่า ‘เล่น’ ‘รัก’ และ ‘นวราตรี’ ผสมผสานกัน อยู่เหนือโลโก้ Manforce” เลขาธิการสมาพันธ์หอการค้าแห่งชาติ ประวีณ อธิบายเป็นคุ้งเป็นแควในจดหมายทางการถึงรัฐมนตรี
หลังจากมีข่าวจดหมายร้องเรียนดังกล่าว ท่ามกลางแรงกดดันของผู้คนท้องถิ่น ตำรวจในรัฐคุชราตเริ่มออกใช้มาตรการรื้ออถอนป้ายบิลบอร์ดที่ติดตั้งไว้หลายสิบแห่ง ในเมืองสุรัต (Surat) และวาโดดารา (Vadodara) ขณะที่เลขาธิการประวีณออกเสียงเรียกร้องให้ใช้มาตรการเด็ดขาดกับบริษัทผู้ผลิตถุงยางและนักแสดงสาว “ทั้งนี้เพื่อเป็นตัวอย่างแก่ผู้จงใจละเมิดศีลธรรมในภายภาคหน้า”
ความจริงเทศกาลนวราตรีซึ่งประกอบด้วยการร่ายรำสนุกสนานของบรรดาหนุ่มสาวทั้งวัยรุ่นและวัยโตแล้ว ก็มีบรรยากาศเทียบเคียงได้คล้ายกันกับคืนวันลอยกระทงน่าประทับใจของอีกหลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เมื่อชายกับหญิงวัยเจริญพันธุ์มีโอกาสเข้าร่วมสนุกสนานใกล้ชิดในค่ำคืนสุดแสนโรแมนติก ใครก็ย่อมคาดเดาได้ในแนวทางเดียวกันว่าถัดจากนั้นน่าจะเป็น ‘ความสนุก’ แบบไหน ตลอดเก้าคืนระหว่างเทศกาลนวราตรี หนุ่มสาวที่พ่อแม่ซึ่งแม้จะค่อนข้างหัวเก่าเล็งเห็นว่า ‘โตแล้ว’ มักได้รับอนุญาตให้ ‘อยู่ดึก’ ได้ถึงระดับหนึ่งเพื่อเที่ยวชมและเข้าร่วมฉลองกับมิตรสหาย สถิติที่พ่อแม่ว่าจ้างสำนักนักสืบติดตามพฤติกรรมลูกชายหญิงก็เพิ่มมากขึ้นเช่นกัน
แต่ที่ชัดเจนยิ่งกว่านั้นคือ สองสามเดือนหลังจากงานเทศกาลสิ้นสุดลง ตัวเลขสถิติของทางการเกี่ยวกับการตั้งครรภ์แบบไม่พร้อมและการร้องขอให้แพทย์ทำแท้งก็พุ่งขึ้นสูงอย่างน่าตกใจเช่นกัน ก่อความกังวลให้แก่ทั้งผู้เชี่ยวชาญด้านสาธารณสุข ประชากรศาสตร์ และนักวางแผนระดับมหภาคทั้งหลายของอินเดียซึ่งถือมั่นว่าจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้นอย่างพรวดพราดในระหว่างหลายปีที่ผ่านมาคือปัญหาอันสำคัญของประเทศที่มีพลเมืองระดับมหาศาล
ไม่ว่าผู้คนจะมองประเด็นโฆษณาถุงยางอนามัยไปในแง่มุมไหน – ศาสนา การผิดศีลธรรมจรรยา สุขอนามัย จริยธรรมในการโฆษณาสินค้า ฯลฯ หัวข้อสนทนาระดับชาติในโลกโซเชียลมีเดียของอินเดียระหว่าง ‘เทศกาลนวราตรี’ นี้ย่อมหนีไม่พ้นอดีตนักแสดงหนัง x สาว ซันนี ลีโอน ผู้กลายสภาพมาเป็นศูนย์กลางของดราม่าแห่งมวลมหาภารตชน โดยที่ไม่รู้เหนือรู้ใต้อย่างใด และไม่ยินดียินร้ายอะไรมากนัก ตลอดเวลาที่เกิดดราม่าเธอสงบปากคำไว้อย่างแน่นหนา
แวดวงในกระดาน ทวิตเตอร์ เฟซบุ๊ค และอินสตาแกรม ของอินเดียเดือดระอุไปด้วยถ้อยคำมุ่งเอาชนะคะคานกันอย่างเผ็ดร้อน บางรายเลยเถิดไปถึงขั้นขู่อาฆาต:
“ซันนี ลีโอน ในโฆษณาเลวๆ เธอช่างไม่รู้จักความเคารพยำเกรง นี่เธอเข้าใจอะไรเกี่ยวกับนวราตรีบ้างหรือเปล่า?”
“ฉับรับรองกะเธอได้เลย ซันนี ลีโอน อีกไม่นานเธอจะต้องถูกลงโทษทัณฑ์ สำหรับโฆษณาถุงยางที่มันเป็นการหมิ่นหยามความรู้สึกของศาสนิกฮินดูทั้งหลาย”
“เธอจะต้องเจอดีแน่ๆ ให้หนักๆ กว่าที่เธอเคยแสดงมาแล้วทั้งหมด”
อีกฝ่ายหนึ่ง:
“พวกกลุ่มฮินดูที่ประท้วง ซันนี ลีโอน เรื่องโฆษณาคอนดอมและเพศสัมพันธ์แบบปลอดภัยนั่น พวกนี้แหละคือเหตุผลสำคัญผลักดันจำนวนประชากรอินเดียให้เพิ่มล้นหลาม”
“ถ้าสังคมของเราอ่อนแอซะจนกระทั่งแผนโฆษณาคอนดอมสามารถเขย่ารากฐานของงานเทศกาลได้ก็จงอย่าไปให้ความสำคัญมันนักเลย เรามีเรื่องอื่นที่สำคัญกว่าที่ควรเอาใจใส่”
“พวกมือถือสากปากถือศีล หากยอดขายคอนดอมระหว่างงานนวราตรีมันพุ่งขึ้นดังที่ตัวเลขสถิติแสดงถึงข้อเท็จจริงชัดเจนอยู่แล้ว แล้วทำไมจึงจะไม่อยากให้ผู้คนใช้อุปกรณ์ป้องกันล่ะ?”
เมื่อเรื่องชักจะดุเดือดหนักข้อขึ้น Manforce ในที่สุดก็ยอมยกธงขาวเป็นการยอมพ่ายแพ้ต่อกระแสภารตะอนุรักษนิยม บริษัทฯแถลงผ่านทวิตเตอร์แสดงความเสียใจที่ได้ออกแคมเปญโฆษณาดังกล่าว:
“งานรณรงค์โดยใช้ป้ายโฆษณาสำหรับเทศกาลนวราตรีมิได้มุ่งหมายทำร้ายความรู้สึกของท่านใด และจะถูกถอดถอนทันที เราเสียใจต่อสิ่งที่ได้กระทำ”
Manforce Condoms @ManforceIndia: Navratra Hoardings Campaign was not meant to hurt anyone’s sentiments & was immediately withdrawn. We deeply regret any such incident. 8:23 PM-Sep 20, 2017
อ้างอิงข้อมูลจาก:
huffingtonpost.in
bbc.co.uk
news.com.au
indianexpress.com
Author
